کرونا در اقتصاد هم قربانی می‌گیرد
رکود بزرگ در انتظار جهان
شیوع ویروس کرونا آینده اقتصادی جهان را با مخاطرات جدی مواجه کرده؛ به طوری که برآورد می‌شود موج شدیدی از کاهش رشد اقتصادی و بیکاری همه کشورهای دنیا را دربر بگیرد. صندوق بین المللی پول در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده این بحران به مراتب بدتر از بحران مالی سال ۲۰۰۸ است. بانک جهانی نیز تاکید کرد: کرونا باعث بروز یک رکود بزرگ جهانی خواهد شد.
ویروس کرونا برخلاف آنچه تصور می شد آثار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به مراتب عمیق تری بر آینده جهان خواهد داشت. برآورد می شود در صورتی که هر چه سریع‌تر جلوی گسترش این ویروس گرفته نشود پاندمی کرونا آثار فاجعه باری برای اقتصاد جهان خواهد داشت. چنان که نظرسنجی رویترز از ۵۰ اقتصاددان در سراسر دنیا نشان می‌دهدآثار اقتصادی شیوع کرونا بر اقتصاد جهان بسیار ویران کننده خواهد بود. این اقتصاددانان معتقدند که رکود جهانی از آنچه که پیش‌تر تصور می‌شد عمیق‌تر خواهد بود اما خروج از آن بسرعت انجام می‌گیرد.
مهم‌ترین اثری که این ویروس در اقتصاد جهان برجای گذاشته مربوط به کاهش تقاضا است. کاهش مراودات تجاری و رفت آمدها و افزایش سطح قرنطینه در کشورها موجب شده تقاضا به شدت افت کند و به دنبال آن بسیاری از کسب و کار ها تعطیل شوند. تعطیلی کسب و کار ها به معنای افزایش موج بیکاری و کاهش تولید ناخالص داخلی در همه کشور های دنیاست و به نظر نمی رسد کشوری در دنیا از این قاعده مستثنی باشد.
بر همین اساس بسیاری از کشور های دنیا بسته های کمک مالی را برای نجات اقتصاد و کسب و کار ها تصویب کرده اند در مهم‌ترین رویداد دولت آمریکا ۲ هزارمیلیارد دلار برای نجات اقتصاد اختصاص داده است. با این حال نه اقتصاد آمریکا و نه اقتصاد دنیا، که به اقتصاد آمریکا وابستگی زیادی دارد به اختصاص این بسته های نجات اهمیتی نداده اند، زیرا به باور اقتصاد دانان آثار اقتصادی شیوع ویروس کرونا به مراتب عمیق‌تر از بحران‌های قبلی است و بسیاری از کشورها عمق آثار اقتصادی شیوع کرونا را با جنگ های جهانی مقایسه کرده‌اند.
پیش از شیوع کرونا روند رشد اقتصاد جهانی کُند شده بود اما شیوع این ویروس این روند را تشدید کرد. کرونا باعث شده فقط بازارهای سهام دنیا ۱۵ تریلیون دلار ضرر کنند. در ایران هنوز برآورد دقیقی از آثار اقتصادی شیوع کرونا انجام نشده اما برخلاف اظهار نظر های معمول، اقتصاد دانان کهنه کار معتقدند اقتصاد ایران هم همگام با دنیا با چالش های بزرگی در زمینه رشد و توسعه کسب و کار مواجه خواهد شد.
بحرانی عمیق تر از ۲۰۰۸
در تازه ترین رویداد دیروز رئیس صندوق بین المللی پول اعلام کرد: رکود کنونی اقتصاد جهان ناشی از شیوع کرونا به مراتب بدتر از بحران مالی یک دهه پیش است. کریستالینا جورجیوا با بیان این‌که این بحران مانند ندارد اضافه کرد: شاهد آن هستیم که اقتصاد جهانی وارد سکونی شده که به مراتب بدتر از بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ است. به گفته او بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه به سختی از بحران کرونا آسیب دیده اند و ۹۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری از بازارهای نوظهور خارج شده که بسیار بیشتر از بحران مالی دهه پیش است. برخی کشورها نیز از کاهش شدید قیمت کالاها متضرر شده اند. او با بیان این‌که ۹۰ کشور از ۱۸۹ عضو صندوق درخواست کمک اضطراری برای رسیدگی به بحران کرونا کرده‌اند؛ تاکید کرد:صندوق آماده است در صورت نیاز، از یک تریلیون دلار اندوخته خود استفاده کند.
به گفته رئیس صندوق بین المللی پول بانک های مرکزی و وزیران دارایی، گام های بی سابقه ای برای کاهش آثار کرونا و تثبیت بازارها برداشته اند اما اقدام بیشتری برای حفظ جریان نقدینگی به ویژه در بازارهای نوظهور لازم است. همزمان بااظهار نظرصندوق بین المللی پول، رییس گروه بانک جهانی هم اعلام کرد:احتمال می‌رود شیوع کرونا باعث بروز یک رکود بزرگ جهانی شده و شدیدترین لطمه را به کشورهای فقیر و آسیب‌پذیر بزند. دیوید مالپاس گفت: ما قصد داریم از طریق برنامه‌های حمایتی به ویژه برای کشورهای فقیر، با قاطعیت به شیوع این ویروس پاسخ بدهیم.
اقتصاد های نفتی
از همان ابتدا که دامنه شیوع ویروس کرونا به غرب کشیده شد، قیمت نفت به این موضوع واکنش نشان داد و با یک افت سنگین مواجه شد به طوری که قیمت هر بشکه نفت سبک با ۷۰ درصد کاهش از سطح ۶۵ دلار به ۱۹ دلارو ۲۲ سنت رسید. اگرچه قیمت نفت ظرف چند روز گذشته به دلیل توافق روسیه، عربستان و آمریکا برای کاهش تولید با رشد مواجه شده است و به سطح ۲۸ دلارو ۷۹ سنت باز گشته است اما تا رسیدن قیمت نفت به سطوح قبلی یعنی ارقامی که کشور های نفت خیز بودجه عمومی خود را با آن تنظیم کرده بودند فاصله زیادی وجود دارد. اغلب کشور هایی که در آمد آنها متکی به در آمد های نفتی است، قیمت نفت را در بودجه سالانه بیش از ۵۰ دلار تنظیم کرده بودند اما به نظر می رسید در صورت تداوم شیوع ویروس کرونا که می تواند تقاضای جهانی نفت را همچنان در سطوح پایینی نگاه دارد اقتصاد کشور های نفت خیز به ویژه عربستان با ضربات سنگینی مواجه خواهد شد.
آژانس بین‌المللی انرژی هفته گذشته اعلام کرده بود: دنیا پیش از این هم شوکهای نفتی را تجربه کرده بود اما هیچ کدام به شدت شوک کنونی نبودند. مطابق برآورد آژانس بین المللی انرژی درآمد برخی از کشورهای تولیدکننده نفت در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ به میزان ۵۰ تا ۸۵ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. فاتح بیرول، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی هم روز گذشته در پیش بینی هولناکی اعلام کرد که ریزش تاریخی قیمت نفت در ماه گذشته ممکن است باعث بیکاری ۵۰ میلیون نفر در صنعت پالایش و خرده فروشی نفت شود.