فهرست
انقلاب مشروطه ایران (۱۲۸۵-۱۲۹۰ خورشیدی) معمولاً به عنوان جنبشی مردانه روایت شده است، در حالی که زنان ایرانی به شیوه‌های خلاقانه و گاه پنهانی در شکل‌گیری، پیشبرد و تثبیت این نهضت مشارکت داشتند. این مقاله به بازخوانی نقش زنان از حاشیه به متن تاریخ مشروطه می‌پردازد و تأثیرات پایدار این مشارکت را بر جنبش‌های فمینیستی بعدی تحلیل می‌کند.
تأسیس مدارس دخترانه: مدارس دوشیزگان و پرورشگاه توسط بی‌بی خانم استرآبادی
نشریات زنان: روزنامه‌های دانش، شکوفه و زبان زنان
محافل مخفی: گردهمایی‌های زنانه در خانه‌های اعیان
طالبوف تبریزی: advocating آموزش زنان در کتاب “مسالک المحسنین”
میرزا آقاخان کرمانی: دفاع از حقوق زنان در نوشته‌ها
میرزا ملکم خان: inclusion زنان در گفتمان تجدد
تهیه اسلحه: ذوب کردن زیورآلات برای ساخت弹壳
پنهان کردن مبارزان: در حرمسراها و اندرونی‌ها
اطلاع‌رسانی: استفاده از شبکه‌های زنانه برای传递 اخبار
تشکیل انجمن‌های مخفی: انجمن آزادی زنان در تبریز
اعتصاب غذا: در حمایت از زندانیان سیاسی
تحریم کالاهای خارجی: boycott کالاهای روسی و انگلیسی
شعر و مقاله: انتشار در روزنامه‌های حبل المتین و ثریا
شبنامه‌نویسی: تولید و توزیع شبانه
ترجمه متون: ترجمه آثار فمینیستی اروپایی
تأسیس اولین مدرسه دخترانه: در ۱۲۸۵ خورشیدی
کتاب “معایب الرجال”: پاسخ به رساله‌های ضدزن
سازماندهی تحریم‌ها: رهبری boycott کالاهای خارجی
انتشار روزنامه زبان زنان: در اصفهان
اعتراض به حجاب اجباری: در مجامع عمومی
تأسیس انجمن مخدرات وطن: برای مبارزه با opium
خاطراتنویسی: ثبت وقایع از دیدگاه حرمسرا
حامی مالی: تأمین funds برای روزنامه‌ها
انتقاد از polygamy: در نوشته‌های شخصی
گنجاندن حق education برای زنان در قانون اساسی
تأسیس ده‌ها مدرسه دخترانه در سراسر کشور
افزایش آگاهی درباره حقوق زنان در مطبوعات
محرومیت از حق رأی: در قانون اساسی مشروطه
حفظ حجاب اجباری: تحت فشار علما
ممنوعیت membership در مجلس
پایه‌گذاری جنبش زنان در دهه‌های بعد
الهام‌بخشی برای نسلی از فمینیست‌های ایرانی
تثبیت گفتمان “زن مدرن” در جامعه
حوزه عمومی مردانه: تاریخ‌نگاری توسط مردان
تفکیک جنسیتی: invisibility زنان در عرصه عمومی
الویت‌بندی ملی: first استقلال، later حقوق زنان
ترس از reaction علما: توسط روشنفکران مرد
کمبود اسناد: محرمانه بودن فعالیت‌های زنانه
حذف عمدی: در روایت‌های رسمی
کشف خاطرات و نامه‌های شخصی
مطالعات فمینیستی دهه‌های اخیر
بازتعریف مفهوم “سیاسی”
مشارکت زنان در مشروطه ثابت کرد که:
تغییر اجتماعی نیازمند کنشگری همه جانبه است
حاشیه‌نشینان می‌توانند بازیگران اصلی باشند
مقاومت می‌تواند اشکال متنوعی داشته باشد