چه چیزی در نقاشی‌های "شارلی ابدو" بیش از همه حکومت ایران را خشمگین کرده است؟ حمله به نمادها و در این معنا عالی ترین نماد آن یعنی علی خامنه‌ای؟ همزمانی این حمله با اوضاع سیاسی و بحرانی کشور یا ضعف و نگرانی حکومت از وضعیت به وجود آمده؟
نیک‌آهنگ کوثر، عضو هیئت مدیرۀ انجمن جهانی مدافع کارتونیست‌ها"، و جلال ایجادی، جامعه‌شناس، به این پرسش‌ها و پرسش‌های دیگر پاسخ داده اند.
پیش از هر چیز نیک‌آهنگ کوثر گفته است :
"قانون نانوشته‌ای در جمهوری اسلامی ایران هست که مطابق آن نقاشی کردن شخصیت‌ها و رهبران روحانی یا تشبیه آنان به چیزی دیگر ممنوع و ناممکن است. اما، خود این به مرور به یکی از نقاط ضعف مهم جمهوری اسلامی ایران در داخل و در خارج از کشور بدل شده است. زیرا که این نقطه ضعف ناتوانی یا عدم ظرفیت نظام یا ساختار اسلامی ایران را برای تحمل و پذیرش کمترین انتقاد را نشان می‌دهد.
این ناتوانی زمانی بیشتر می شود که اتفاقاً انتقاد در قالب کارتون و کاریکاتور عرضه می شود، زیرا کارتون و کاریکاتور برای عموم مردم حتی کسانی که فهم چندانی از مسائل ندارند، قابل درک است..."
جلال ایجادی در ادامه افزوده است : "تناقضات میان جامعۀ موجود و نظام اسلامی ایران به چنان درجه‌ای از آنتاگونیسم و نزاع رسیده که دیگر در چارچوب وضع موجود قابل حل نیستند. جنبشی که در ایران آغاز شده معیارهایش، معیارهای جهانی یا باصطلاح اونیورسال است و خود را در نفی هویت و موجودیت نظام جمهوری اسلامی تعریف می‌کند. شمارۀ ویژه نشریه "شارلی ابدو" چیزی جز انعکاس انتظارات و مطالبات امروز جامعۀ ایران نیست. یعنی مطالبۀ آزادی اندیشه و بیان، آزادی خلاقیت و خلق کردن و نفی جباریت سیاسی و دینی حاکم بر این کشور..."
از نظر نیک‌آهنگ کوثر "در بسیاری از نظام‌ها همانند نظام اسلامی ایران بی صلاحیت‌ترین افراد بیشترین قدرت را داشته‌اند. آلمان نازی یا خمرهای سرخ در کامبوج از جمله نمونه‌های همین نظام‌ها در گذشته بوده‌اند. در کلیه این نظام ها به ویژه نظام اسلامی ایران، همین بی صلاحیت‌ترین افراد با مقدس ساختن خود جلوی هر گونه نقد را گرفته‌اند و از این اقدام – مقدس جلوه دادن خویش – ابزار سرکوب را ساخته‌اند. مقدس در واقع چیزی است که پرسیدن و سئوال کردن دربارۀ آن ناممکن یا ممنوع است.
در این حال، نظام اسلامی ایران امروز می بیند که آنچه عمود خیمۀ نظام می نامد ضربه خورده است. یک چیزی مثل دارکوب دارد دائماً بر این عمود می‌کوبد و نظام اسلامی نمی‌داند با این واقعیت چه بکند. به مرور که اعتراض ها گسترش می‌یابند و خیل بیشتری از مردم به معترضان می پیوندند و رویگردانی بخش‌هایی از نیروهای سرکوب از نظام اسلامی بیشتر می‌شود، از قدرت و امکان سرکوب این نظام نیز کاسته می‌شود و همین جمهوری اسلامی را سخت نگران می‌کند. این است که وقتی "شارلی ابدو" با کاریکاتورهای خود پایان زمامداری علی خامنه‌ای و نظام او را به تصویر می‌کشد، به همان نسبت بر ترس حاکمان نظام مذهبی ایران نیز افزوده می‌شود."
جلال ایجادی در ادامۀ این ملاحظه افزوده است : "درست است که جمهوری اسلامی از جنب‌وجوش جاری جامعۀ ایران می‌ترسد. اما، نوعی حس انتقامجویی در وجود آن نیز همچنان به قوت خود باقی است. نظام اسلامی در مقابل جنبش جاری جامعه در استیصال محض است و به همین خاطر با تمام قدرت در مقابل آن چنگ و دندان نشان می دهد. خشم جمهوری اسلامی از انتشار کاریکاتورهای "شارلی ابدو" به این خاطر نیز هست که متوجۀ یک همسویی جهانی با جنبش اعتراضی داخل کشور شده است. در واقع، جمهوری اسلامی می بیند که جبهۀ مقابل او روز به روز در حال گسترش است و از مرزهای ملی نیز فراتر رفته و در همبستگی بین‌المللی با مردم ایران برای رسیدن به آزادی تبلور یافته است."
نیک آهنگ کوثر، در ادامۀ سخنان جلال ایجادی تصریح کرده است : "جدا از همۀ این ملاحظات حول واکنش رژیم ایران به کاریکاتورهای "شارلی ابدو"، می خواهم بگویم کشوری که به لحاظ محیط زیست‌اش رو به قهقرا است، رژیم‌اش نمی تواند پایدار باشد. حکومتی که برای احیا و حفظ محیط زیست کشورش طرح و برنامه‌ای ندارد، دیر یا زود ساقط خواهد شد. اما، حکومتی هم که نتواند معیارهای جهانی را قبول کند، نمی‌تواند بپذیرد که کارتون و کاریکاتور زبان مشترک جوامع برای انتقاد و بیان امیال طی سده‌ها بوده و هست."
نیک‌آهنگ کوثر در ادامه افزوده است : "اگر در گذشته جمهوری اسلامی به دلیل نگرانی از ساقط شدن چنین واکنش‌هایی از خود نشان می‌داد، امروز چنین واکنش‌هایی را از آن رو نشان می‌دهد چون می‌داند که در حال ساقط شدن است.
نشریۀ "شارلی ابدو" با انتشار کاریکاتورهای اخیر در انتقاد به خامنه‌ای آنهم در هشتمین سالگرد حملۀ خونین تروریستی اسلامگرایان به کارکنان این نشریه به افکار عمومی امکان می‌دهد تا رفتارهای حاکمان بی عقل جمهوری اسلامی را با مردم ایران با اقدام خونین تروریست‌های اسلامی علیه "شارلی ابدو" مقایسه کرده و بسنجد."
جلال ایجادی نیز در ادامه افزوده است : "انتشار کاریکاتورهای "شارلی ابدو" فقط همبستگی با انقلاب مردم ایران نیست، بلکه گسترش جبهۀ این انقلاب است و به همین خاطر باید از آن استقبال کرد."
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید