حدود ۳۱ سال پیش یعنی در روز ۱۴ خرداد سال ۱۳۶۸ آیت‌الله خمینی، بنیانگذار و رهبر جمهوری اسلامی پس از تحمل یک دوره بیماری قبلی درگذشت. یکسال پیش از این اتفاق آیت‌الله منتظری به عنوان قائم مقام خمینی پس از اعتراض به اعدام‌های گسترده مخالفان سیاسی جمهوری اسلامی سال ۶۷ و همچنین بر اثر رقابت درونی گروه‌های سیاسی از قائم مقامی خلع شده بود و جمهوری اسلامی در ظاهر با خلاء جانشین برای خمینی روبرو بود.
فاصله زمانی میان عزل منتظری در فروردین ۱۳۶۸ تا فوت خمینی حدود دو ماه بود و همین بسیاری از کارشناسان سیاسی را به این نتیجه رسانده که برکناری آیت‌الله منتظری پروژه‌ای از پیش طراحی شده بود تا در نهایت با مدیریت علی‌اکبرهاشمی رفسنجانی و فضاسازی خاص او، آیت‌الله خامنه‌ای زمام رهبری را به دست بگیرد و سایر مدعیان از گود رقابت خارج شوند.
از طرف دیگر جنگ هشت ساله ایران با عراق هم به تازگی به آتش‌بس ختم شده بود و شرایط اقتصادی و اجتماعی متزلزلی بر کشور حاکم این فرصت می‌داد تا از شرایط بحرانی کشور به عنوان اهرمی برای پذیرش رهبری خامنه‌ای استفاده شود.
نقش هاشمی در انتخاب جانشین آیت‌الله خمینی
یک روز پس از درگذشت آیت‌الله خمینی یعنی در روز ۱۵ خرداد جلسه فوق‌العاده مجلس خبرگان برای انتخاب رهبری بعدی برگزار شد تا جانشین وی انتخاب شود. بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی سه سناریو برای انتخاب رهبر وجود داشت که البته سناریوهای اول و دوم با مدیریت هوشمندانه هاشمی رفسنجانی و لابی گسترده وی به نتیجه نرسید تا نتیجه سناریو سوم رای خبرگان به آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی باشد.
سناریو اول انتخاب مرجع تقلید جامع‌الشرایط به عنوان رهبر بود که البته آیت‌الله محمدرضا گلپایگانی به عنوان تنها گزینه واجد شرایط تنها ۱۳ رای از ۷۴ رای اعضای خبرگان را کسب کرد. سناریو دوم انتخاب شورای رهبری طبق اصل ۱۰۷ قانون اساسی بود که تنها ۲۰ عضو خبرگان از ۶۵ عضو حاضر در رای گیری به آن رای مثبت دادند و جالب اینکه این بخش مهم قانون اساسی جمهوری اسلامی در بازنگری این قانون در مرداد کاملا ۱۳۶۸ حذف شد. سناریو سوم هم انتخاب یکی از نمایندگان مجلس خبرگان به عنوان رهبر بود که نام آیت‌الله خامنه‌ای مطرح شد و علی‌رغم برخی مخالفت‌ها اما در نهایت با رای ۶۸ عضو خبرگان و به روایتی با رای ۶۰ تن از آنها خامنه‌ای به عنوان رهبر جدید جمهوری اسلامی انتخاب شد.
در آن جلسه معروف خبرگان در ۱۵ فروردین ۱۳۶۸ هاشمی رفسنجانی برای تحت تاثیر قرار دادن رای اعضای خبرگان خاطره‌‌هایی مطرح کرد به این مضمون که نظر آیت‌الله خمینی هم بر جانشینی آیت‌الله خامنه‌ای بوده است. این خاطره‌ها در نهایت تاثیر زیادی در رای مثبت اعضای خبرگان به رهبر فعلی جمهوری اسلامی و کاهش مخالفت‌ها داشت.
معنی خاطره جدید رهبرجمهوری اسلامی چیست؟
مضمون دقیق‌تر خاطره هاشمی رفسنجانی در جلسه ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۸ مجلس خبرگان این بود که آیت‌الله خمینی در جلسه‌ای با مسئولان وقت جمهوری اسلامی در واکنش به این موضوع که با برکناری آیت‌الله منتظری از قائم مقامی فردی برای جانشینی وی وجود ندارد، گفته است که آیت‌الله خامنه‌ای گزینه مناسبی است. هاشمی رفسنجانی در ادامه تاکید می‌کند که آیت‌الله خمینی در جلسه خصوصی با وی هم بر مناسب بودن خامنه‌ای برای جانشینی تاکید کرده و در نهایت می‌گوید که سید احمد خمینی پس از فوت آیت‌الله خمینی هم خاطره‌ای دیگری با مضمون تایید شایستگی خامنه ای برای رهبری از سوی بنیانگذار جمهوری اسلامی تعریف کرده است.
در همه این خاطره‌ها هاشمی رفسنجانی نقش اول را داشت و آیت‌الله خامنه‌ای علی‌رغم آنکه نامش به عنوان جانشین خمینی مطرح بود اما در مقایسه با هاشمی به عنوان فردی نشان داده می‌شد که ارتباط ضعیف‌تری با خمینی داشته و از این جهت شاید هاشمی رفسنجانی بر وی برتری داشته است. در عین حال این خاطره‌های هاشمی این مضمون و دلالت پنهان را هم به همراه داشت که خود وی نیز می‌توانست با توجه به سطح ارتباطش با آیت الله خمینی، جانشین او باشد اما به هرحال به نفع خامنه‌ای از مهمترین مقام جمهوری اسلامی برای خودش چشم پوشی کرده است.
حالا ۳۱ سال پس از آن خاطره‌ها دفتر آیت الله خامنه‌ای فایل صوتی که ظاهرا از گفته‌های قدیمی وی می‌باشد را منتشر کرده به این مضمون که آیت‌الله خمینی در دیداری که هاشمی رفسنجانی هم حضور نداشته به طور مستقیم پیشنهاد جانشینی خودش را در حضور سید احمد خمینی برای وی مطرح کرده و بر آن تاکید هم داشته است.
حُسن جا افتادن این خاطره برای رهبر فعلی جمهوری اسلامی آن است که گزاره به قدرت رسیدن آیت‌الله خامنه‌ای با کمک هاشمی رفسنجانی و تالی‌های آن را به عنوان یک نقطه ضعف برای رهبر فعلی جمهوری اسلامی تا حد زیادی کمرنگ می‌کند.
از طرف دیگر آیت‌الله خامنه‌ای در این فایل صوتی می‌گوید که هاشمی رفسنجانی پس از شنیدن خبر این پیشنهاد به دیدار وی رفته اما آیت‌الله خامنه ای موضوع را جدی نگرفته و همین پیام را هم به هاشمی رفسنجانی داده که موضوع جدی نیست و در صورت مطرح شدن هم وی حاضر به پذیرش جانشینی آیت‌الله خمینی نیست.
به هرحال این فایل صوتی در حالی از سوی دفتر خامنه‌ای برای اولین‌بار منتشر شده است که اکبر هاشمی رفسنجانی و البته سید احمد خمینی دیگر زنده نیستند تا بر درستی یا نادرستی ادعاهای مطرح شده در آن شهادت دهند.