حمله به سفارت بریتانیا به سبک آبان ۱۳۵۸ در آذر ۱۳۹۰
۸ آذرماه ۱۳۹۰ و در حالی که هر روز برگ جدیدی بر تحریم‌های هسته ای ایران و البته هجوم به سفارت خانه کشورهای خارجی در ایران اضافه می‌شد تعدادی از دانشجویان حزب‌الهی و افرادی که در ایران با نام«لباس شخصی» شناخته می‌شوند در حرکتی شبیه اشغال سفارت آمریکا در آبان ماه سال ۱۳۵۸ به سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی و اقامتگاه دیپلماتیک و مرکز فرهنگی بریتانیا در باغ قلهک تهران حمله کردند. این افراد به درون ساختمان سفارت کوکتل مولتف و سنگ پرتاب کردند، عکس ملکه بریتانیا را پایین کشیدند و پرچم ایران را در سر در سفارت نصب کردند.
این حمله آغازی بر تشدید فشارهای جهانی و پایانی بر روابط دیپلماتیک ایران و انگلیس در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد بود. چهار ماه پس از این اتفاق یعنی در بهار سال ۱۳۹۱ سفارت کانادا در تهران هم تعطیل شد و البته برخلاف سفارت انگلستان که از سال ۱۳۹۳ به بعد به تدریج بازگشایی شد، سفارت کانادا در تهران همچنان بسته ماند.
درباره خسارت این حادثه به اموال دولت بریتانیا اما در تیرماه سال ۱۳۹۳ ادوارد ویزی، معاون وزیر فرهنگ، رسانه و ورزش بریتانیا در گزارشی به پارلمان این کشور فهرستی از نقاشی‌های ارزشمندی را ارائه کرد که در زمان حمله به مراکز دیپلماتیک بریتانیا در تهران در ساختمان‌های این مراکز بودند.
نقاشی پرتره فتحعلی‌شاه قاجار به ارزش بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار پوند، از جمله این آثاربود. این اثر هنری در قرن ۱۹ میلادی خلق شده و گفته می‌شود شخص فتحعلی‌شاه، دومین شاه قاجار آن را به سفیر بریتانیا در ایران هدیه داده بود. همچنین گفته می‌شد علاوه نقاشی‌ها، تعدادی فرش و آثار سرامیکی و مجسمه نیز در این حمله آسیب دیده‌اند.
در همینباره روزنامه دیلی تلگراف در گزارشی در سال ۲۰۱۴ به مساله خسارتهای مالی ناشی از اشغال سفارت انگلیس اشاره کرد و نوشت: مقامات لندن بالغ بر یک میلیون پوند از جمهوری اسلامی ادعای خسارت کرده و گفتهاند که لندن این مبلغ را از تهران به عنوان غرامت ادعا خواهد کرد. دلیل هنگفت بودنِ این میزان خسارت نیز، تخریب، انهدام و ربوده شدن مواردی، چون تابلوهای نقاشی ارزشمند، فرش، مبلمان، جواهرات، اشیای قیمتی، دستگاههای الکترونیک و چند خودروی اداری ذکر شد.
دیلی تلگراف در این گزارش نوشته بود: تصاویر تابلوهای نقاشی گمشده هنوز هم در وبگاه «کلکسیون آثار هنری دولت انگلیس» وجود دارد. البته ارزش کل آثار هنری گمشده احتمالاً بیش از اینها است، زیرا فهرست (دولت انگلیس) فقط شامل تابلوهای نقاشی می‌شود و به قالیچهها و آثار سفالی نابود شده اشاره نکرده است.
پرداخت غرامت ۲۷ میلیاردی
به هرحال چند روز پیش بود که ماجرای اشغال سفارت بریتانیا و پرداخت غرامت توسط ایران با تذکر یک نماینده مجلس بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. احمد مازنی عضو فراکسیون امید طی هفته جاری در تذکری در جلسه علنی مجلس اظهار داشته است: آذرماه سال ۱۳۹۰ افراد خودسر سفارت بریتانیا در تهران را تسخیر کردند و چند اثر هنری که جزو اموال دولت انگلیس بود را تخریب کردند.
وی گفته است که این آثار پس از ترمیم به سفارت بریتانیا در تهران برگشت داده شده و مبلغ یک میلیون و ۳۰۰ هزار پوند معادل ۲۷ میلیارد تومان هزینه خودسری عوامل خودسر از جیب ملت پرداخت شد.
حشمتالله فلاحتپیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم گفت:« اگر دولت بخواهد از جیب ملت چنین خساراتی را پرداخت کند، این امر نشان از بیکفایتی دولت است، چرا که در مورد حمله به سفارت عربستان و انگلستان دادستان به عنوان مدعی العموم وارد شد، اما بعد از گذشت نزدیک به ۹ سال، مسببین این حوادث محاکمه نشدند، این درحالیست که چنین گروههای از قدرت بسیار زیادی در کشور برخوردارند و همچنین به منابع مالی عظیمی نیز دسترسی دارند، بنابراین آنها باید خودشان این خسارت ۲۷ میلیارد تومانی را پرداخت کنند.»
پرداخت خسارت تندروی از جیب مردم
ایران در حالی مجبور به پرداخت غرامت به انگلستان شده است که هیچ گروهی به طور مشخص مسئولیت این حمله را قبول نکرده است. به اعتراف خود رسانهها در ایران در این حمله دانشجویان بسیجی وابسته به سپاه پاسداران و حتی گفته می شود تعدادی از نیروی سپاه قدس با لباس شخصی حضور داشتند اما در نهایت هیچکدام از آنها به علت اینکه در دایره نهاد رهبری تعریف می شود و مورد حمایت و تایید رهبر جمهوری اسلامی هستند محاکمه و مجازات نشدند. چه آنکه آیت الله خامنه‌ای کلیت حمله به سفارت بریتانیا را به طور تلویحی تایید کرده بود:«در قضیه اخیر اشغال آن سفارت خبیث، احساسات جوانان درست بود ولی رفتنشان به داخل سفارت درست نبود. من اجتماعات دانشجویی را تائید میکنم»
به هرحال در این فقره از تندروهای جمهوری اسلامی هم مردم ایران متضرر اصلی بودند چرا که دولت ایران مجبور شده در این روزهای سخت اقتصادی و کرونایی ۲۷ میلیارد تومان از جیب آنها غرامت پرداخت کند. آن هم برای اتفاقی که هنوز به درستی کسی نفهمیده چرا از سوی برخی گروههای قدرت در ایران طراحی و اجرا شد و از اساس قرار بود چه اهدافی را دنبال کند.