علی‌رغم باور جمعی، نرخ ابتلا به اختلال بیش فعالی یا ADHD در بین دخترها بیشتر از پسران است
در کبک، دختران و خانم‌ها دوبرابر بیشتر به اختلال کمبود توجه – بیش‌فعالی (ADHD) مبتلا می‌شوند. در طول ده سال گذشته، نتایج تحقیقات چندین محقق نشان داده است که اختلال بیش فعالی معمولاً در دختران به‌خوبی تشخیص داده نمی‌شود. دلایل این وضعیت تا حدودی شناخته شده است، اما سؤالات جدیدی نیز در این زمینه مطرح شده است.
«موضوع حائز اهمیت این است که این دیدگاه غالب که افراد ADHD دارای یک اختلال رفتاری هستند را کنار بگذارید تا راه را برای برون‌ریزی‌های ظریف‌تر و درونی‌تر زنان ایجاد کنید.»
سوزان یانگ، روان‌شناس لندنی و نویسنده اصلی مقاله‌ای در این باره که در سال ۲۰۲۰ در ژورنال BMC Psychiatry منتشر شد، می‌گوید: «علی‌رغم انبوه مطالعات موجود در این زمینه، بیشتر متخصصان موارد مبتلا به ADHD را که دارای تکانشگری یا بیش‌فعالی نیستند، نادیده می‌گیرند.»
این غفلت‌‌ها و کم‌کاری‌ها می‌تواند منجر به خطرات گسترده‌تری همچون بستری‌شدن دختران مبتلا به ADHD در بیمارستان شود. کمبود توجه به مواردی که مشکلات رفتاری ندارند و تحت عنوان “رؤیاپردازان” بی‌اهمیت شناخته می‌شوند، اغلب منجر به مشکلات در روابط و سپس اختلالات عاطفی مانند افسردگی می‌شود.
مارتین جینیاک، رئیس بخش روانپزشکی در بیمارستان کودکان مونترال نیز این پدیده را تأیید می‌کند. دکتر گیگناک می‌گوید: «مطالعات اولیه در زمینه ADHD عمدتاً بر رفتار متمرکز بوده و علی‌رغم اینکه در حال حاضر می‌دانیم دختران مشکلات رفتاری کمتری دارند، این پژوهش‌ها در همان نقطه قفل شده است. علاوه بر این، در برخی موارد تکانشگری و اختلال بیش فعالی در سنین نوجوانی کاهش می‌یابد، زیرا مغز بالغ‌تر می‌شود.
«گاهی اوقات، در طول مشاوره برای مشکلات روانی دیگر، به‌عنوان‌مثال افسردگی، اختلال کمبود توجه نیز در مراجعه‌کننده تشخیص داده می‌شود.»
دکتر جینیاک؛ رئیس CADDRA (The Canadian ADHD Resource Alliance Advisory)، معتقد است بیانیه اجماع متخصصین مجله BMC Psychiatry که به بیش از ۸۵ مطالعه گزارش شده استناد کرده، نشان‌دهنده تکامل عوامل بالینی است (بیانیه اجماع توسط یک هیئت از متخصصان بینارشته‌ای مستقل منتشر می‌شود که برای بررسی موضوعی مبتنی بر شواهد به‌منظور پیشبرد درک یک موضوع، رویه یا روش، گرد هم آمده‌اند). دکتر جینیاک می‌گوید: «ما در CADDRA در مورد تفاوت‌های دختران و پسران صحبت می‌کنیم، اما احتمالاً زمان آن رسیده است که یک فصل کامل را به این موضوع جدید اختصاص دهیم.»
به گفته خانم یانگ، رئیس گروه مشارکتی ADHD بریتانیا که فعالیتش مشابه CADDRA است، توجه به تأثیر چرخه هورمونی زنان بر ADHD ،یکی از پیشرفت‌های سال‌های اخیر است. یانگ توضیح می‌دهد: «برای درک کامل وضعیت موردنظر همچنان باید تحقیقات زیادی صورت گیرد؛ اما اکثر روان‌شناسان با موجی از زنان روبرو هستند که در دوران یائسگی قرار داشته و در این فکر هستند که آیا مشکل آنها در زمینه تمرکز مربوط به ADHD است که قبلاً کمتر مشخص شده بود یا خیر.»
به گفته دکتر جینیاک، پدیده درمان ADHD در دوران یائسگی در کانادا نیز وجود دارد. دوره بلوغ زنان و زمان‌های خاصی از چرخه قاعدگی می‌تواند اثربخشی داروهای ADHD را کاهش دهد و این داروها می‌توانند علائم پیش از قاعدگی را نیز تشدید کنند.
به گفته خانم یانگ، موضوع مهم دیگر این تحقیق، تأثیر ADHD بر فرایند مادر شدن است. واضح است که اختلال بیش فعالی و ADHD می‌تواند بر حس شایستگی مادران در زمینه برآورده‌کردن نیازهای کودکانشان تأثیر منفی بگذارد. ازآنجایی‌که داروهای ADHD معمولاً در دوران بارداری قطع می‌شوند، اطلاعات بسیار کمی در مورد این موضوع وجود دارد. حتی ممکن است که تحقیقات فعلی در مورد موضوع مورد بررسی به این نتیجه منجر شود که خطرات قابل‌توجهی در این دوران وجود نخواهد داشت. حداقل، می‌توان در طول شیردهی، داروهای محدودی را برای بیمار در نظر گرفت. به گفته دکتر جینیاک، افزایش هورمون‌ها می‌تواند وضعیت ADHD را بدتر کند که این نیز به نوبه خود می‌تواند خطر افسردگی پس از زایمان را افزایش دهد.
در پاییز گذشته، مطالعه‌ای توسط مؤسسه ملی بهداشت عمومی کبک (INSPQ) زنگ خطر را در مورد تجویز داروهای ADHD به صدا درآورد. نزدیک به ۷٫۷ درصد از جوانان زیر ۲۵ سال که در بیمه دولتی دارویی ثبت‌نام کرده‌اند در سال‌های ۲۰۱۹-۲۰۲۰ برای ADHD دارو دریافت کرده‌اند. در برخی مناطق، این نسبت حتی بیشتر است. باتوجه‌به داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های (CDC) دولت ایالات متحده و نرخ ۱۵ درصدی نوجوانان مبتلای کبک در مقایسه با نرخ13درصدی کشور همسایه جنوبی (میانگین از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹)، نسبت کبکی‌هایی که در طول زندگی خود مبتلا به ADHD تشخیص داده شده‌اند، کمی بیشتر از ایالات متحده است.
به نظر شما بهتر نیست که برای کودکی که به این داروها نیازی ندارد دارو تجویز نشود تا دیگری – اغلب یک دختر – که واقعاً مبتلا به ADHD است بتواند به آن دسترسی داشته باشد؟ آیا محدودکردن نسخه‌ها، منجر به خطر عدم غربالگری دختران مبتلا به ADHD نمی‌شود؟ دکتر امیرعلی می‌گوید: «در حالت ایدئال، ما قصد نداریم که داروهای غیر‌ضروری تجویز کنیم یا موارد مبتلا را نادیده بگیریم.»
یک مطالعه انجام شده توسط دانشگاه کبک در مونترال (UQAM) که نتایج آن برای اولین‌بار این هفته در رسانه La Presse منتشر شده است، نشان می‌دهد که دختران اندکی کمتر از پسران تحت‌تأثیر تجویز داروهای بیش از حد قرار می‌گیرند: «نوزادان پسری که در ماه سپتامبر متولد شده‌اند، نسبت به متولدین ماه اکتبر، ۸ درصد بیشتر دارو مصرف کرده‌اند، درحالی‌که این تفاوت برای دختران ۵ درصد است.»
روش دیگری که توسط متخصصان ADHD در دختران مورد بررسی قرار گرفته است، «اثر محافظتی» در برابر برخی ژن‌های مرتبط با ADHD است. در سال 2016، محققان بریتانیایی و سوئدی، در مجله آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا، بر اساس تجزیه‌وتحلیل ۱۱۰۰۰ دوقلو از هر دو کشور، به این نتیجه رسیدند که دخترانی که مبتلا به ADHD تشخیص داده شده‌اند، استعداد ژنتیکی بیشتری نسبت به پسران دارند.
یانگ می‌گوید: «ایده اصلی این است که چیزی در دختران در برابر ژن‌های ADHD از آنها محافظت می‌کند. آیا با ویژگی‌های فرهنگی که به نفع برخی عادات شناختی، مانند سازماندهی زمان، در آموزش دختران در مقایسه با پسران است، مرتبط است؟ هنوز خیلی زود است که این سؤال را پاسخ دهیم، زیرا سایر مطالعات این اثر محافظتی را کشف نکرده‌اند. چنین اثر محافظتی برای سایر اختلالات رشدی از جمله اوتیسم نیز فرض شده است.»
15%
درصد پسرانی که در کبک در سال‌های ۲۰۱۵-۲۰۱۶ و قبل از سن ۲۵ سالگی مبتلا به ADHD تشخیص‌داده‌شده بودند.
7.8٪
درصد دخترانی که در کبک در سال‌های ۲۰۱۵-۲۰۱۶ و قبل از سن ۲۵ سالگی مبتلا به ADHD تشخیص‌داده‌شده بودند.
دوبرابر بیشتر در پسران
دختران قبل از سن ۱۲ سالگی در کبک دوبرابر بیشتر از پسران به ADHD مبتلا می‌شوند.
۱٫۴ برابر بیشتر از پسرها بیشتر
در کبک، دختران در سنین ۱۲ تا ۱۷ سالگی ۱٫۴ برابر بیشتر از پسرها به ADHD مبتلا هستند.
۱٫۲ برابر بیشتر از دختران
بیماری پسران مبتلا به ADHD در سنین ۱۸ تا ۲۴ سال در کبک ۱٫۲ برابر بیشتر از دختران تشخیص داده می‌شود.
منبع: مؤسسه ملی بهداشت عمومی کبک (INSPQ)
۱۲.۸٪
این نرخ از دختران مبتلا به ADHD قبل از نوجوانی مشکلات رفتاری دارند.
۲۵٪
این نرخ از پسران مبتلا به ADHD قبل از نوجوانی مشکلات رفتاری دارند.
منبع: سازمان اطفال
منبع: lapresse