همشهری آنلاین - گروه سیاسی: سرنوشت رهبران ساقط شده از حکومت در کشورهای مختلف همیشه با «کشته شدن» همراه نبوده است، چه‌بسا اکثر آنها عمر خود را در تبعید سپری کردند و در همان‌جا نیز به مرگ طبیعی مردند. تبعید اغلب یک ابزار سیاسی کارآمد در شرایطی بوده که حامیان و دوستان مقامات مخلوع از آن برای کنار گذاشتن رهبران بد از قدرت استفاده کرده‌اند تا جان آنها را هم نجات داده باشند. برای مثال، ایالات متحده، فردیناند مارکوس، رهبر فیلیپینی را به تبعیدی مجلل در هاوایی برد تا از سرکوب گسترده معترضان پس از انتخابات تقلبی در سال۱۹۸۶ جلوگیری کند. در همان سال، دیپلمات‌های فرانسوی و آمریکایی، ژان کلود دووالیه، رهبر فاسد و خشن هائیتی را متقاعد کردند که در ازای تبعید به ریویرا فرانسه، قدرت را کنار بگذارد.
در تاریخ، موارد زیادی وجود دارد که مقاماتی از کشورهای خود فرار کرده‌اند و به کشورهای دیگر پناه برده‌اند ولی معروف‌ترین‌هایی داشتند. بشار اسد رئیس‌جمهور سابق سوریه ۱۸آذرماه۱۴۰۳ از ریاست‌جمهوری ساقط شد. شبکه یک تلویزیون روسیه از کرملین نقل کرد که بشار اسد و اعضای خانواده‌اش در مسکو حضور دارند.
شیخ حَسینه، نخست‌وزیر سابق بنگلادش، یکی از رهبران برجسته سیاسی در این کشور بود و در مقایسه با بسیاری از دیکتاتورها و رهبران دیگر، او به عنوان یک شخصیت سیاسی باثبات شناخته می‌شد. او از سال ۲۰۰۹ به عنوان نخست‌وزیر فعالیت می‌کرد و پیش از آن نیز از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ این سمت را بر عهده داشت. او ۱۵مردادماه۱۴۰۳ پس از سرکوب چند روزه تظاهرات خیابانی در این کشور استعفا داد و با یک هلی‌کوپتر از از این کشور گریخت. هند به حسینه پناهندگی داد.
برخی کشورهای آفریقایی در سال۱۴۰۲ با سلسله کودتاهایی مواجه شدند، از جمله نیجر و گابن. محمد بازوم رئیس‌جمهور سابق نیجر مردادماه۱۴۰۲ پس از کودتایی که در این کشور رخ داد در محل سکونت خود محصور است. علی بونگو، رئیس‌جمهور سابق گابن نیز ۸شهریور۱۴۰۲ پس از یک کودتای نظامی، از قدرت برکنار شد. او از سال ۲۰۰۹ در این سمت بود و در انتخابات سال۲۰۲۳ دوباره به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد، اما این انتخابات به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و بسیاری از مردم و نظامیان نسبت به آن اعتراض داشتند. با کودتای نظامی انتخابات باطل شد. او شهریورماه امسال در نامه‌ای اعلام کرد که حرکاتش محدود و تحت نظارت روزانه است. او ظاهرا در لیبرویل پایتخت گابن تحت‌نظر است.
کاخ ریاست‌جمهوری سریلانکا ۲۰تیرماه۱۴۰۱ به تصرف مخالفان درآمد. گوتابایا راجاپاکسا، رئیس‌جمهور سابق سریلانکا، پس از فرار از کشور در ۲۱تیرماه۱۴۰۱ ابتدا به مالدیو رفت. پس از چند روز اقامت در مالدیو، او درنهایت از سنگاپور پناهندگی گرفت.
اشرف غنی، آخرین رئیس‌جمهور افغانستان، در مردادماه سال۱۴۰۰ و در پی پیشروی سریع طالبان به کابل، به خارج از کشور فرار کرد. او در ۲۴مردادماه۱۴۰۰، زمانی که طالبان به دروازه‌های کابل نزدیک شدند، از کشور خارج شد و به امارات متحده عربی رفت.
عربستان سعودی از دهه۱۹۸۰ میلادی با پناه دادن دیکتاتور اوگاندا، تعدادی از رهبران پاکستانی در دهه۲۰۰۰ و حاکمان تونس و یمن پس از قیام‌های موسوم به بهار عربی در کشورهای عربی، خانه‌ای دور از وطن بر سرنگون‌شده‌ها و جنگ‌زده‌ها بوده است. عیدی امین، مرد قدرتمند اوگاندا، که حکومت ۸ساله‌اش در دهه ۱۹۷۰ با نقض گسترده حقوق بشر، قتل و فساد تعریف می‌شد، ۲دهه آخر زندگی خود را با آرامش در جده سپری کرد. او در یک ویلای مجلل مشرف به دریای سرخ زندگی می کرد که هزینه آن از سوی سعودی پرداخت می‌شد و دولت سعودی نیز کمک‌هزینه ماهانه سخاوتمندانه‌ای به او می‌داد. زین العابدین بن علی، دیکتاتور تونس نیز زندگی آرامی را انتخاب کرد و در ژانویه ۲۰۱۱ پس از انقلابی که در کشورش آغاز شد و جرقه قیام‌های موسوم به بهار عربی در میان کشورهای عربی در سراسر منطقه را برانگیخت، به عربستان سعودی گریخت. دادگاه تونس او را غیابا به حبس ابد محکوم کرد ولی اوهیچ یک از این احکام را نگذراند و پس از نزدیک به یک دهه تبعید در ۲۸شهریور۱۳۹۸ (۱۹سپتامبر۲۰۱۹) در سن ۸۳سالگی در جده، عربستان سعودی درگذشت.
قبل از آن نواز شریف، نخست وزیر سابق پاکستان در سال ۱۹۹۹ به اتهام آدم‌ربایی، هواپیماربایی و فساد از قدرت برکنار شد و به همراه ۱۸عضو خانواده‌اش به عربستان سعودی تبعید شد. نواز شریف در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۱۰ به عنوان نخست‌وزیر پاکستان خدمت کرد. او اولین بار در سال ۱۹۹۰ به این سمت منصوب شد و تا ۱۹۹۳ در قدرت بود. بار دوم در ۱۹۹۷ به قدرت رسید و تا ۱۹۹۹ مسئولیتش ادامه داشت. در سال ۱۹۹۹، پس از تنش‌ها با ارتش و در پی یک بحران سیاسی، نواز شریف از قدرت برکنار شد و به تبعید رفت. او ابتدا به عربستان سعودی فرار کرد و چند سال در آنجا زندگی کرد. در سال ۲۰۰۷، نواز شریف به پاکستان بازگشت و پس از چند سال فعالیت سیاسی، در انتخابات ۲۰۱۳ دوباره به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شد. در سال ۲۰۱۷، نواز شریف به دلیل پرونده‌های فساد مالی و مالیاتی از سمت خود برکنار شد. دادگاه او را به ۱۰ سال زندان محکوم کرد. پس از محکومیت، نواز شریف به لندن رفت تا تحت درمان پزشکی قرار گیرد. او مهرماه۱۴۰۲ بار دیگر به اسلام‌آباد پایتخت پاکستان برگشت. شهباز شریف، نخست وزیر کنونی کشور، برادر کوچکتر شریف، نیز سال ها را به همراه سایر اعضای خانواده اش در تبعید عربستان گذراند.
عبدرَبُه منصور هادی در سال ۲۰۱۲ به عنوان رئیس‌جمهور یمن انتخاب شد. او پس از کشته شدن علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور پیشین، به قدرت رسید. هادی به عنوان یک شخصیت اصلاح‌طلب و مورد حمایت کشورهای غربی و عربستان سعودی شناخته می‌شد. در سال۲۰۱۴، حوثی‌ها (جنبش انصارالله) به سرعت قدرت را در شمال یمن به دست گرفتند و به سمت پایتخت، صنعا، پیشروی کردند. این تحولات منجر به شروع یک جنگ داخلی شد و هادی مجبور به فرار به عربستان سعودی شد.
محمدرضا پهلوی آخرین پادشاه دودمان پهلوی در ایران ۲۶دی‌ماه۱۳۵۷ از ایران به مصر رفت. او بعدتر به مراکش، باهاما، مکزیک، آمریکا، پاناما هم رفت و درنهایت دوباره به مصر برگشت. انور سادات، رئیس‌جمهور پیشین مصر، به محمدرضا شاه پناه داد. آخرین شاه پهلوی در مصر تحت درمان بیماری سرطان قرار گرفت و پس از چند ماه اقامت در این کشور، در ۲۷تیر۱۳۵۹ درگذشت.
با اعلام پایان سلسله قاجاریه از سوی مجلس شورای ملی در سال۱۳۰۴، رضاشاه سلسله پهلوی را بنیان گذاشت و به پادشاهی رسید. او با اشغال ایران توسط متفقین در شهریورماه سال ۱۳۲۰ استعفا داد و پادشاهی را به ولیعهدش محمدرضا واگذار کرد. به تصمیم انگلیس، رضاشاه تحت نظر نیروهای انگلیس از بندرعباس با کشتی از ایران خارج شد. ابتدا او را به سمت هند بردند ولی به جزیره موریس منتقل شد و درنهایت در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی تحت‌نظر قرار گرفت. سرانجام رضاشاه در ۴مرداد۱۳۲۳ پس از دومین سکته قلبی در ژوهانسبورگ درگذشت.