کنفرانس دو هفتهای سازمان ملل متحد درباره بررسی وضعیت آب و هوا و تغییرات اقلیمی که در شرمالشیخ مصر برگزار شده بود، دو روز پس از تاریخ مقرر، در سحرگاه روز یکشنبه ۲۰ نوامبر، با تصویب یک بیانیه نهایی به پایان رسید.
نشست کاپ ۲۷، با توجه به تقویم کاری اعلام شده از سوی سازمان ملل متحد باید تا ساعات پایانی روز جمعه ۱۸ نوامبر به پایان میرسید، اما گفتگوها بر سر راههای تامین مالی برای کمک به کشورهای آسیبدیده ناشی از تغییرات اقلیمی تا سحرگاه روز یکشنبه ۲۰ نوامبر ادامه یافت، موضوعی که تازهترین نشست زیر نظر سازمان ملل متحد بر اثر تغییرات اقلیمی را تا مرز شکست کشانده بود.
دولت مصر که ریاست بیست و هفتمین نشست سازمان ملل متحد درباره تغییرات آب و هوایی را برعهده داشت، روز شنبه ۱۹ نوامبر اعلام کرد که این مذاکرات هنوز به پایان نرسیده است. شماری از کارشناسان حاضر در محل اما تاکید داشتند که عدم دستیابی به یک توافق، بهتر از یک توافق بد است و احتمال برگزاری نشست ضمیمهای تا شش ماه آینده برای حصول به نتیجهای مطمئن را دور از انتظار ندانستند.
با وجود عدم اطمینان کارشناسان آب و هوایی و سیاستمداران حاضر در نشست کاپ ۲۷ برای تصویب یک توافق نهایی در شرمالشیخ، رهبران و نمایندگان جهان، از ساعات پایانی عصر روز شنبه ۱۹ نوامبر، در محل برگزاری نشست رسمی این کنفرانس گردهم آمدند و مذاکرات تا سحرگاه روز یکشنبه ۲۰ نوامبر ادامه یافت.
بر اساس گزارش رادیوی بینالمللی فرانسه، از محل کاپ ۲۷، رهبران و نمایندگان ۲۰۰ کشور جهان، در سحرگاه روز یکشنبه ۲۰ نوامبر، در بیانیه نهایی این نشست خواستار کاهش "سریع" انتشار گازهای گلخانهای شده و نسبت به لزوم محدود کردن گرمایش جهانی تا ۱.۵ درجه سانتیگراد، بار دیگر، تاکید کردند.
این هدف، محدود نگاهداشتن گرمایش زمین تا ۱.۵ درجه سانتیگراد، اگر چه پیش از این در توافق پاریس به تصویب رسیده بود اما توجه به آن توسط کشورهای تولیدکننده نفت به ویژه عربستان سعودی، ایران یا روسیه، بر اساس تحلیل کارشناسان حاضر در کاپ ۲۷، مورد تردید واقع شده است.
در عین حال، قطعنامه نهایی، مصوب در کاپ ۲۷، با انتقاد همراه شد زیرا تحلیلگران آن را به اندازه کافی برای دستیابی به اهداف کاهش گرمایش زمین «بلندپروازانه» ندانسته و تکرار توصیههای کاپ ۲۶ در گلاسگو ارزیابی کردند یعنی همان کاهش تدریجی استفاده از زغال سنگ.
همچنین توقف استفاده از تمامی سوختهای فسیلی، درخواستی که توسط ائتلافی از کشورها و بسیاری از نهادهای مدنی مطرح شده بود، در نشست کاپ ۲۷ مورد توافق واقع نشده و به تصویب نرسید.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، با ابراز تاسف در خصوص عدم توجه به دستیابی توافقی با اهداف بلندپروازانه برای محدودکردن گرمایش زمین و جلوگیری از انتشار گازهای گلخانهای، گفت: «ما باید اکنون به شدت انتشار گازهای گلخانهای را کاهش دهیم و این موضوعی است که کاپ ۲۷ به آن پاسخ نداده است».
اتحادیه اروپا نیز به نوبه خود تاکید کرد که توافق شرم الشیخ، "ناامید" کننده، بوده است، زیرا «آنچه ما در اینجا به تصویب رساندیم یک قدم بسیار کوتاه رو به جلو برای ساکنان این سیاره است».
فرانس تیمِرمانز، معاون کمیسیون اروپا، در یک سخنرانی هیجانی برآورد کرد که «تلاشی مضاعف و بیشتر از سوی کشورهای اصلی انتشار دهنده (گازهای گلخانهای) برای سرعت بخشیدن به کاهش انتشار گازهای گلخانهای انجام نگرفته است».
ایجاد یک صندوق برای تامین کمک مالی برای کشورهای آسیبپذیر ناشی از گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی از مهمترین اهداف نشست کاپ ۲۷ بود. شرکتکنندگان، همچنین بر روی قطعنامهای درباره موضوع حساس جبران «ضرر و زیان» کشورهای آسیبپذیر از تغییرات اقلیمی به توافق رسیدند.
تصویب این قطعنامه برای ایجاد یک صندوق اختصاصی، زمینه برای جبران خسارات اقلیمی، که پیش از این کشورهای آسیبپذیر متحمل شدند، را فراهم میکند. تشکیل این صندوق و چگونگی تامین مالی آن به یکی از موضوعات جنجالی در روزهای اخیر، از یک سو میان اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا و از سوی دیگر چین و کشورهای در حال توسعه تبدیل شده بود.
کشورهای آفریقایی تصویب این قطعنامه را "لحظهای تاریخی" ارزیابی کردند زیرا از دیدگاه آنان، کشورهای توسعهیافته، در نهایت مسئولیت خود در قبال رنج تحمیل شده بر این مناطق را به رسمیت شناختند.
امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه، که کشورش عضوی از اتحادیه اروپا و تصمیمگیرنده برای ایجاد این صندوق و تامین کمک مالی است، در واکنش به تصویب این قطعنامه گفت: «به نظرم این یک موفقیت است و به رسمیت شناختن ضرر و زیانها اقدام خوبی است».
در این قطعنامه، بر «نیاز فوری به منابع مالی جدید، بیشتر، قابل پیشبینی و کافی برای کمک به کشورهای در حال توسعه که به ویژه در برابر تاثیرات "اقتصادی و غیراقتصادی" تغییرات آب و هوایی آسیبپذیر هستند، تاکید شده است».
شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان، در واکنشی سریع به تصویب این قطعنامه در توییتر نوشت: تصویب ایجاد یک صندوق کمک مالی، «نخستین گام تصمیمگیری برای دستیابی به هدف عدالت زیستمحیطی است». پاکستان در سال ۲۰۲۲ با پدیده بارشهای بیسابقه و وقوع سیلهایی که قربانیان زیادی برجای گذارد، مواجه شد. احتمال میرود تغییرات آب و هوایی یکی از عوامل وقوع سیلهای اخیر در پاکستان بوده است.
جزییات عملیاتی شدن این قطعنامه باید توسط یک کمیته ویژه برای تصویب، در کاپ بعدی در امارات متحده عربی، تعریف و تعیین شود، موضوعی که به جنجالهای آتی میان کشورهای درگیر دامن خواهد زد. به ویژه شماری از کشورهای مشارکتکننده در این طرح تاکید میکنند که چین باید در کنار کشورهای توسعهیافته فعال باشد.
امارات متحده عربی میزبان کاپ ۲۸ زیر نظر سازمان ملل متحد خواهد بود.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید