به گزارش ایسنا، لحظه‌های پر استرس برای مادر به کندی سپری می‌شود، اما ماما با نشاط و آرامشی عجیب در کنار مادر جای می‌گیرد، گویی تکیه‌گاهی برای مادر در انتظار پیدا شده، انگار زندگی به بندبند انگشتان دستش گره خورده است، تپش قلب نوزاد، طنین یک زندگی تازه را به ماما نوید می‌دهد.
مامایی عمری به درازای عمر بشر دارد، ماماها با زحمات دلسوزانه خود چه در طول دوران بارداری مادر و چه در هنگام زایمان حامیانی مهربان برای مادر و نوزاد هستند.
با توجه به وظیفه خطیری که از گذشته تاکنون بر عهده ماماها بوده و اهمیت فعالیت این قشر زحمتکش، ۱۵ اردیبهشت‌ماه به عنوان روز ماما نامگذاری شده است، قشری که مسئولان باید از آن‌ها تقدیر کنند، مشکلاتشان را بشنوند و در جهت حمایت از آن‌ها از چیزی دریغ نکنند.
نقش ماما در افزایش زایمان‌های طبیعی
دشتی، کارشناس مامایی که در بیمارستان لردگان مشغول به کار است، می‌گوید: در روستاهای دور افتاده لردگان زندگی می‌کردیم، پدرم راننده آمبولانس بود و ماماهایی به صورت سیار به مناطق مختلف می‌بردند، گاهی به منزل ما هم می‌آمدند.
این ماما گفت: روزی که با یکی از آن‌ها در مورد شغل مامایی صحبت کردم و در همین حین، به این رشته هم علاقه‌مند شدم، چهار سال دبیرستان را در مدرسه نمونه لردگان تحصیل کردم و سال ۸۳ بعد از انتخاب رشته مقطع کاردانی مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد قبول شدم، در آن سال مقطع کارشناسی مامایی در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد نبود.
این کارشناس مامایی افزود: سال ۸۶ بعد از اتمام دوره کاردانی، به دلیل اینکه نیروی بومی در این رشته کم بود، در زایشگاه لردگان مشغول به کار شدم، البته سال ۹۳ در آزمون کاردانی به کارشناسی شرکت کردم و با رتبه ۱۱ در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تحصیل را ادامه دادم.
دشتی با بیان اینکه شغل مامایی استرس خاص خود را دارد، تصریح کرد: مامای باتجربه هم استرس دارد، البته در اوایل کار به دلیل نا آشنا بودن استرس زیادی داشتم که اکنون توانسته‌ام این امر را مدیریت کنم و اجازه نمی‌دهم استرس من به مادر باردار در هنگام زایمان منتقل شود.
وی گفت: با هر زایمانی که انجام می‌دهم فقط معجزه خدا را می‌بینم، بسیار خوشحال می‌شوم که فرزند سالم را در آغوش خانواده‌ای قرار می‌دهم و لبخند بر لبان آن‌ها می‌نشیند.
این ماما بیان کرد: متاسفانه بسیاری از ماماهای تحصیل‌کرده بیکارند، در صورتی که در بیمارستان لردگان بسیاری از پست‌های مربوط به این رشته خالی است، از طرفی لازم است ماماهای شرکتی که در ایام کرونا به مادران کرونایی خدمت کرده و همچنان شرکتی هستند، تبدیل وضعیت شوند.
وی ادامه داد: متاسفانه آنچه ماماها از آن رنج می‌برند این است که مهر ماما زیر نظر نظام پزشکی است، ولی در بیمارستان‌ها زیر نظر نظام پرستاری است، یعنی نه می‌توانیم در حیطه پزشکی به طور صد درصد دخالت داشته باشیم و نه در حیطه پرستاری به همین دلیل ماماها از این مساله رنج بسیار می‌برند که لازم است این مساله مشخص شود.
دشتی با بیان اینکه جایگاه ماما مشخص نیست، تاکید کرد: حتی در بیمارستان لردگان از ماما به عنوان مراقب سلامت، پرستار بخش زنان، تکنسین داروخانه و خون‌گیری افراد استفاده می‌شود و از این حیث، جایگاه واقعی ماما مشخص نیست، البته حضور ماما در بخش زنان و مراقبت ویژه نوزادان است.
این کارشناس مامایی با تاکید بر اینکه ماماها نقش اساسی در انجام زایمان طبیعی مادران باردار دارند، گفت: باید مادر باردار پیش از بارداری، بعد و حین بارداری از آموزش‌های لازم در زمینه بهداشت و مراقبت و انجام زایمان طبیعی توسط ماما استفاده کند تا در هنگام زایمان طبیعی با آموزش‌هایی که کسب کرده از ترس و درد هنگام زایمان کاسته شود.
وی با بیان اینکه شغل مامایی شغلی خاطره‌ساز است، بیان کرد: خاطره‌ای که در این سال‌ها همیشه به یاد دارم این است که روزی خانم عشایری که بچه پنجم را باردار بود با شکم بسیار بزرگ به بیمارستان آوردند و به گفته خودش ماه هشتم بارداری‌اش بود، اما شکم بزرگ نشان از ماه نهم بود، متاسفانه در حین بارداری آزمایش و سونوگرافی انجام نداده بود به همین دلیل کار برای ما کمی سخت بود، اما زایمان به صورت طبیعی انجام شد و نوزادان دو قلوی او سالم و سلامت بدنیا آمدند، همین برایم جالب بود مادری که هیچ آزمایشی انجام نداده بود، دو قلو هم باردار بود، زایمانش به صورت طبیعی انجام شد.
این ماما بیان کرد: مامایی که در منطقه محروم کار خدمت‌رسانی را انجام می‌دهد با مامایی که در منطقه‌ای دیگر که مادران به دنبال آموزش پیش و پس از بارداری و پیش از زایمان هستند از لحاظ خدمت تفاوتی ندارد، اما منطقه محروم به دلیل اینکه مراجعین آموزش‌های پیش از بارداری را کسب نکرده شرایط کاری را برای ماما فوق‌العاده سخت می‌کند.
همچنین زمانی، کارشناس مامایی که با ۲۶ سال سابقه کار در بیمارستان هاجر مشغول فعالیت است، می‌گوید: اطلاعاتی در مورد رشته مامایی نداشتم، ولی از زمانی که وارد این رشته شدم تا اکنون هیچ وقت ناراضی نبودم.
وی بیکاری ماماهای توانمند و انتخاب حرفه‌ای نامتناسب به رشته تحصیلی آن‌ها را از مشکلات ماماها بیان کرد و گفت: مجوز ایجاد مطب برای ماما قید شده اما دولت در این زمینه هیچ حمایتی نمی‌کند، مثلا هیچ گونه آگاهی به مردم داده نمی‌شود که مادر باردار بدون مشکل، باید در ابتدا به ماما مراجعه کند و دوران بارداری را زیرنظر ماما طی کند، در صورتی که دارای مشکل بوده به متخصص زنان و زایمان مراجعه کند که متاسفانه این آگاهی کم است و به دلیل اینکه مراجعه به ماما زیاد نیست، ماماها از این امتیاز استفاده نمی‌کنند.
زمانی با بیان اینکه بازار کار ماما بسیار محدود است، تصریح کرد: کار ماما به بخش لیبر نوزادان و مادران پرخطر و کلینیک‌های نازایی ختم می‌شود، به همین دلیل بسیاری از افراد تحصیل کرده این رشته به دلیل نبود بازار کار مجبور به امرارمعاش در شغل‌های دیگر هستند.
این ماما ادامه داد: شغل مامایی در محیط سربسته بوده و کسی سختی و مشقت کار ماما را جز خود او نمی‌بیند که متاسفانه مامایی جزو مشاغل سخت محسوب نمی‌شود و با ۳۰ سال سابقه کار بازنشسته می‌شوند، در صورتی که کار پرستاری در محیط باز بوده و جزو مشاغل سخت است.
وی ضمن تبریک روز ماما، خاطرنشان کرد: مامایی شغلی است که هر روز و لحظه آن با وجود لبخند مادران و پدران خاطرات خوش برای ما ثبت می‌شود، کسانی که مورد تقدیر و تشکر مسئولان قرار نمی‌گیرند و این ناشی از کم لطفی آن‌ها در حق این قشر زحمتکش است.
ماما می‌تواند مشوق قدرتمند در هسته فرزندآوری در جامعه باشد
شهریار صالحی_ سرپرست دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه دانشجویان رشته مامایی با آموزش‌های مربوط به سلامت زنان و نوزادان آشنا می‌شوند، اظهار کرد: دانشجویان این رشته از علم آکادمیک بسیار قوی و قدرتمندی برخوردارند.
وی افزود: متاسفانه نگاه سیستم دست‌یابی به بهداشت برای مراقبت‌های بهداشتی اولیه به مامایی و به کارگیری ماما مناسب نبوده است، چنانچه باتوجه به پتانسیل بالای علمی و کاری ماماها، در حوزه سلامت به کارگیری شده بودند، اکنون هیچ خانمی بدون علت به متخصص زنان و زایمان مراجعه نمی‌کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد گفت: بسیاری از بیماری‌های مربوط به زنان با کسب آموزش، افزایش اطلاع‌رسانی و خود مراقبتی قابل پیشگیری و درمان است، بنابراین چنانچه این امر در سیستم سلامت ما، به گونه‌ای طراحی شود که بتوان از توان فکری، علمی و آموزشی گروه مامایی استفاده کنیم، هیچ‌گاه ارجاع یک خانم به متخصص زنان و زایمان را نخواهیم داشت.
وی با اشاره به تعداد بالای دانش‌آموختگان گروه مامایی از دانشگاه‌های علوم پزشکی و آزاد، تصریح کرد: متاسفانه تناسبی میان دانش آموختگان این رشته و نوع به‌کارگیری آن‌هاوجود ندارد، به همین دلیل بسیاری از آن‌ها به‌کارگیری نشده و از ارائه خدمت محروم‌اند.
صالحی تاکید کرد: لازم است وزارت بهداشت و سیستم بهداشتی در بکارگیری دانش‌آموختگان گروه مامایی در سطوح مختلف تحصیلی تجدیدنظر و از موقعیت‌های علمی آن‌ها بیش‌تر استفاده شود، زیرا باتوجه به موقعیت‌هایی که در هر یک از آن‌ها وجود دارد می‌تواند کمک شایانی به ارتقای سلامت جامعه داشته باشد.
سرپرست دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با تاکید بر اینکه ماما نقش بسیار ارزنده‌ای در فرزندآوری دارد، گفت: در صورتی‌که ماما با استفاده از آموزش و توان خود، وارد جامعه شود، می‌تواند مشوق قدرتمند در هسته فرزندآوری در جامعه باشد، زیرا بسیاری از بیماری‌های زنان توسط ماما قابل پیشگیری و مهار است که با انجام این کار قدرت باروری در جامعه افزایش و زمینه‌ای برای فرزندآوری خواهد بود که متاسفانه امروزه این امر به عنوان چالش جدی کشور را تهدید می‌کند.
وی تشویق زنان به زایمان طبیعی را از دیگر نقش‌های مهم ماما دانست و بیان کرد: زایمان طبیعی بهترین ابزاری است که موجب ارتقای سطح سلامت زنان می‌شود، ولی متاسفانه به دلیل درد زایمان، سلامت جسمی زنان به خطر انداخته می‌شود و تمایل به سمت انجام سزارین‌ها است که خطرات بسیاری را برای آن‌ها به همراه دارد.
لزوم ایجاد فرصت‌های شغلی برای ماماها
اکرم کرمی_عضو هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد و مدیر گروه رشته مامایی در خصوص نقش ماما، اظهار کرد: ماما می‌تواند کارهایی همچون مراقبت پیش و پس از بارداری، انجام زایمان‌های ایمن، مراقبت‌های بعد از زایمان، مراقبت‌ها و آموزش‌هایی در مورد نوجوانان، پیش و پس از ازدواج، مراقبت زنان میانسال و سالمند، مشاوره و آموزش سلامت خانواده، سلامت جنسی و باروری را انجام دهد.
وی افزود: شاید در درمان مساله اختلالات جنسی روانشناسان و روانپزشکان نقش داشته باشند اما کار اصلی برای مشاوره در این خصوص برعهده ماماها مخصوصا رشته مشاوره در مامایی است که می‌تواند در کاهش و انتقال بیماری‌های جنسی نقش داشته باشد، بنابراین اگر ماما از مهارت لازم برخوردار باشد می‌تواند در تمامی این موارد تاثیرگذار باشد.
کرمی تاکید کرد: با توجه به اینکه ریشه بسیاری از مسائل بهداشتی و سلامت مربوط به دوره نوجوانی است، بنابراین جایگاه ماما در آموزش و پرورش است تا مشکلات مربوط به دوران نوجوانی در همان دوران سنجیده شود و آموزش و مشاوره از زیربنا انجام شود که در اینجا نقش ماما بسیار کمرنگ است.
وی در ادامه با اشاره به انجام زایمان طبیعی از گذشته توسط ماما، تصریح کرد: متاسفانه حق زایمان طبیعی از زن گرفته شده و این تفکر در بین زنان وجود دارد که باید زایمان به صورت سزارین انجام شود، یعنی جایگاه زایمان ایمن توسط ماما در جامعه فراموش شده است.
مدیر گروه رشته مامایی در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد ادامه داد: امید است سیاست‌مداران بتوانند نقش ماما را همچون گذشته در جامعه پررنگ کنند و این اجازه داده نشود که زایمان بدون مشکل، به صورت انتخابی و دلخواه به سزارین تبدیل شود.
وی با اشاره به جایگاه شغلی ماماها، بیان کرد: دانشجویان رشته مامایی درس‌های مربوط به بخش زنان، جراحی زنان و مراقبت از نوزادان را در دانشگاه می‌گذرانند و مهارت لازم در این زمینه را کسب می‌کنند، اما زمانی که وارد بازار کار می‌شوند این فرصت شغلی به جای اینکه در اختیار ماما قرار گیرد به پرستار داده می‌شود، بنابراین لازم است سیاست‌گذاران به این امر توجه کرده و این فرصت‌های شغلی را برای ماماها فراهم کنند.
کرمی ادامه داد: به طور مثال دانشجویان رشته مامایی واحدهای دروس مذکور را بیش‌تر از پرستاران می‌گذرانند و در این زمینه تواناتر هستند، اما هیچ فرصت و ردیف شغلی در بخشی همچون مراقبت ویژه نوزادان برای ماماها وجود ندارد که تاسف‌بار است، حتی در زمان گذراندن طرح، دانشجوی با مهارت مامایی در قسمت تلفن‌خانه یا منشی پزشک طرح خود را می‌گذراند، این قشر به دلیل کم بودن فرصت‌های شغلی، مورد ظلم واقع شده و زمانی که وارد محیط کار می‌شوند دچار سرخوردگی و افسردگی می‌شوند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد گفت: به جز اینکه متخصص زنان و زایمان کار جراحی را انجام می‌دهد، شغل مامایی کمتر از یک متخصص زنان و زایمان نیست و بیش‌تر کار ماما به صورت مراقبتی است که زایمان‌های ایمن به راحتی و بدون حضور متخصص توسط خود ماما انجام می‌شود.
وی در ادامه اضافه کرد: در بسیاری از کشورهای پیشرفته زایمان بدون خطر در منزل و توسط ماما انجام می‌شود، چرا کشور ما نتواند این امکان را فراهم کند که زایمان‌های طبیعی در منزل انجام شود، از طرفی آمار زایمان‌های سزارین در بسیاری از بیمارستان‌های کشور به ۷۰ درصد هم می‌رسد، این در حالیست که آمار زایمان طبیعی در کشورهای پیشرفته بیش‌تر از سزارین است و درصد کمی از زایمان‌ها به سزارین اختصاص می‌یابد.
وی تاکید کرد: فردی که نیاز واقعی به جراحی دارد، باید زایمان توسط متخصص انجام شود، جایی که ماما می‌تواند زایمان را انجام دهد متخصص این اجازه را به ماما بدهد و برعکس، در حقیقت باید این فرهنگ در جامعه جا بیفتد که هر کس در جایگاه خود فعالیت کند، زیرا تمام فکر ما ارتقای سلامت زنان است.
کرمی در پایان توصیه کرد: لازم است زنانی که اقدام به بارداری کرده مشاوره‌ها و مراقبت‌های اصلی خود را توسط ماما انجام دهند و در صورتی‌که مشکلات خاصی از لحاظ پزشکی ندارند، زایمان طبیعی توسط شخص ماما صورت گیرد.
طبق آمار ارائه شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، هم اکنون در حوزه بهداشت 341 ماما و در حوزه درمان 253 ماما در استان مشغول به خدمت هستند.
انتهای پیام