در نخستین روزهای اجرای طرح موسوم به «فاصله گذاری هوشمند»، فاصلۀ مردم با یکدیگر در ناوگان حمل و نقل شهری تهران و در اماکن عمومی و کار در استان‌های کشور از میان رفت و یا حداقل کم شد. کلیِۀ گزارش‌ها از «ازدحام» جمعیت در واگن‌های متروی تهران و سرپا ماندن بسیاری از افراد در راهروی واگن‌ها حکایت می‌کند. این وضعیت از آن رو «وخیم و نگران کننده» خوانده شده که در تهران کمتر از دو سوم کارکنان ادارات دولتی کار خود را آغاز کرده‌اند و کارکنان بخش خصوصی از هفتۀ آینده به ناوگان حمل و نقل شهری و اماکن عمومی سرازیر خواهند شد.
دو تن از ساکنان تهران از به وجود آمدن راه بندان‌های شدید در جاده‌های پایتخت خبر می‌دهند و بگفتۀ آنان اگر وضع به همین شکل ادامه یابد، موج دیگری از کارکنان نیز به وسائل نقلیۀ عمومی روی خواهند آورد.
اگر مُدِل‌های تدوین شده در این زمینه برای کشورهای غربی را معیار سنجش قرار دهیم، از سرگیری کار در بخش خصوصی در استان تهران، از روز ٣٠ فروردین، به میزان زیادی به طرح فاصله گذاری اجتماعی پایان خواهد داد. از این روست که کشورهای فراوانی، خانه نشینی و «دورکاری» همچنان برپا و پایدار است.
علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با بیماری کرونا در تهران در دیدار با مدیران و مسئولان شرکت‌های دانش بنیان و استارت آپ، با اشاره به ازدحام روز شنبه در خیابان‌های تهران، گفت «شهر تهران هنوز در تب و تاب اپیدمیک این بیماری است و باید بدون شتاب و با برنامه ریزی حرکت کنیم» و افزود که موضوع آغاز کار در پایتخت روز یکشنبه در «جلسه اضطراری در ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا» مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
علیرضا زالی در این دیدار به ترسیم آنچه می تواند یک طرح «هوشمند» تلقی شود پرداخت و «طراحی یک نقشه دیجیتال برای مقابله جدی تر با بیماری کرونا» را ضروی دانست و به این منظور بر لزوم «رصد افراد مشکوک یا مبتلا» تاکید کرد.
وی در این زمینه با برشمردن «دو راهبرد کشف زودرس موارد و ردیابی مخاطب» در واقع به دو اصلی اشاره کرد که در دیدگاه علمی از آن با عنوان سامانۀ «هوشمند» یاد می‌شود.
علیرضا زالی در همین دیدار با اشاره به نبود « فرآیندهای متمرکز برای بهره گیری از داده‌های شهروندان» یادآوری کرد که «از هم گسستگی [...] داده‌ها و [...] پیچیدگی‌های جمعیت آزاد، سکونت‌های غیررسمی، حاشیه نشینی و جمعیت شناور و کم اظهاری‌های عمومی» در استان تهران، ایجاد چنین سامانه‌ای را دشوار می‌کند. وی «پوشش داده‌های استان را [نیز] ناقص خواند» و از مدیران شرکت‌های دانش بنیان خواست که به کمک آنان «نظام تکمیل داده‌ها» ایجاد شود.
فرمانده ستاد مقابله با بیماری کرونا در تهران در بارۀ دورکاری که در کلیۀ کشورهای دیگر یکی از مهمترین محورهای فاصله گذاری اجتماعی و حفظ فعالیت های اقتصادی است در هر سامانۀ «هوشمند» است، گفت «ظرفیت دورکاری در ادارات قلیل است و اگر وضعیت مناسب بود به این اندازه با چالش مواجه نبودیم».
یکی از مهمترین اهداف هر سامانۀ «هوشمندی» جلوگیری از رفت و آمد افراد مبتلا و در قرنطینه نگاه داشتن آنان است که این کار با استفاده از فناوری‌های ارتباطی صورت می‌گیرد. علیرضا زالی با اشاره به «نتایج پژوهشی که توسط دانشگاه علوم پزشکی ایران با همکاری وزارت ارتباطات در جمعیت آماری ١٢٠٠ نفر صورت گرفته است، گفت «۵۲ درصد افراد بعد از مرخص شدن، نه تنها خود را قرنطینه نکردند بلکه از شعاع ۲ کیلومتری محل سکونت خود نیز خارج شدند که این موضوع نگران کننده است».
علیرضا زالی با تاکید بر دو راهبردِ «کشف زودرس موارد» ابتلا و «ردیابی مخاطب در مواقع اثبات مشکوک یا مبتلا بودن فرد» گفت «در همین راستا مقرر شده است با مشارکت وزارت ارتباطات و استفاده از ظرفیت گوشی‌های هوشمند کریدورهای ارتباطی و ترددی بیماران ترخیص شده ردیابی شود» و در صورتی که «داده‌ها واحد و پیوسته باشد» و «امکان به اشتراک گذاشتن آن هم فراهم باشد» امکان برخی مداخلات موردی فراهم می‌شود.
از این اظهارات چنین بر می‌آید که طرح «فاصله گذاری هوشمند» در ایران با اما و اگرهای بسیاری روبرو بوده و شتاب در به راه انداختن کسب و کار، آن را از مفهوم خود تهی کرده است بی آنکه صفت «هوشمند» از آن برداشته شود.
شاید با اشاره به همین مشکلات حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، روز شنبه اذعان کرد که «طرح فاصله گذاری هوشمند اجتماعی» به صورت «پلکانی» اجرا می‌شود.
اثرات آغاز به کار، بگفتۀ علیرضا زالی ٩ تا ١٤ روز دیگر معلوم خواهد شد. در همین حال، رضا کرمی محمدی رئیس سازمان مدیریت بحران در شهرداری تهران به «شهروندان» هشدار داد «که وضعیت در شهر تهران مناسب نیست و تا ١٠ روز آینده موج جدیدی از بیماری را در تهران خواهیم داشت».
طرح «فاصله گذاری هوشمند» در ایران در واقع طرح «از سرگیری کسب و کار است» که بگفتۀ حسین کریم، رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان البرز، برای کاهش ضرر اقتصادی کشور «هوشمند شده است»، یا «هوشمند» نام گرفته است. بگفتۀ وی در این طرح مردم «باید خودشان از خودشان بیشتر مراقبت کنند و به نوعی اسلحه مبارزه با کرونا را به دست بگیرند».
هزار صفحه دستورالعمل در بارۀ شستن دست ها و رعایت فاصله
مقامات وزارت بهداشت ایران اعلام کرده‌اند که در توضیح طرح فاصله گذاری هوشمند «بیش از ٨٠ راهنما» در اختیار کارفرمایان و صاحبان مشاغل قرار گرفته است. حمیدرضا جمشیدی، دبیر ستاد ملی مدیریت و مقابله با کرونا، نیز اعلام کرد که «حدود هزار صفحه دستورالعمل برای بخش‌های مختلف صنوف در وزارت بهداشت آماده شده است» و بگفتۀ او این «دستورالعمل‌ها پیچیده و فنی نیستند و آنچه بر آن تأکید شده رعایت فاصله از یکدیگر، شستن دست‌ها و … است». او با این حال تاکید کرد که «نگران هستیم دستورالعمل‌های طرح فاصله گذاری هوشمند، مانع شیوع ویروس کرونا نشود.»
بگفتۀ وی طرح فاصله گذاری هوشمند بر اساس «۶ شاخص از جمله تصمیم برای بازگشایی صنوف بر اساس میزان آلودگی‌ها، تصمیم گام به گام و مرحله به مرحله، بازگشایی صنوف بر اساس دستورالعمل، تصمیم بر اساس جغرافیای آلودگی و جلوگیری از سر کار رفتن گروه‌های پر خطر و نظارت جدی» تدوین شده است.
ستاد ملی مبارزه با کرونا در راستای به اجرا گذاشتن طرح فاصله گذاری هوشمند اعلام کرد که «کلیه واحدهای تولید در بخش های مختلف صنف و صنعت در راستای تحقق شعار جهش تولید در سال ۱۳۹۹ با رعایت دقیق و کامل پروتکل‌های (دستورالعمل های) بهداشتی کمافی‌السابق به فعالیت خود ادامه می‌دهند».
در بارۀ این دستورالعمل‌ها، یکی از صاحبان صنایع در ایران به رادیوی ما می‌گوید که اساس آنها توجه به «پروتکل‌های بهداشتی» است. بگفتۀ او این پروتکل‌ها خواستار توجه به «فاصله اجتماعی»، استفاده از دستکش و ماسک برای برخی صنف‌ها، اندازه گیری درجۀ حرارت بدن با استفاده از حرارت سنج‌های غیرتماسی، استفاده از محلول‌های ضد عفونی کننده هنگام ورود برای عفونت زدائی کف کفش ها، ضد عفونی کردن کارگاه و کارخانه، فاصله گذاری در سالن غذاخوری و استفاده از لوازم شخصی برای صرف غذا» می‌باشد.
واحدهای «پر ریسک» در حوزۀ از سرگیریِ فعالیت‌ها قرار نمی گیرند. این فعالیت ها بر اساس اطلاعیه ستاد ملی مبارزه با کرونا «آرایشگاه های مردانه و زنانه، رستوران‌ها، تالار پذیرایی و سالن مراسم، مراکز بازی، تفریحی، گیم نت، قهوه خانه‌ها، چایخانه‌ها و تریا، اماکن اقامتی، هتل‌ها، استخر، سونا و ماساژ و باشگاه‌های بدنسازی و ورزشی» را در بر می‌گیرد. اجتماعات پُرریسک نیز شامل «نمایشگاه‌های هنری و تجارتی، سینماها، تئاترها و ...» می‌شود.
طرح فاصله گذاری هوشمند در ادارات ایران نیز بر اساس بخشنامۀ جمشید انصاری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی، رعایت « پروتکل‌های بهداشتی در خصوص کارکنان، محیط اداری، ارباب رجوع و تجمعات اداری»، «ارائه کلیه خدمات ضروری عمومی حوزه مسولیت» و اتخاذ تدابیری برای دور نگاه داشتن یک سوم کارکنان از محل کار «از طریق دورکاری» و «در صورت عدم امکان [...] اعطای مرخصی [...] به صورت نوبت بندی» است.
طرح فاصله گذاری هوشمند در ناوگان حمل و نقل عمومی
معاون فنی مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت، در یک گقتگوی تلویزیونی تاکید کرد که «در واقع همه چیز بر پایۀ رعایت مردم» شکل گرفته و «اگر مردم همکاری نکنند، موفق نخواهیم شد». آنچه بیش از همه مقامات بهداشتی را نگران می‌کند، آلودگی در ناوگان حمل و نقل شهری است.
فرنوش نوبخت مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه در زمینه اجرای طرح فاصله گذاری هوشمند به «نصب نشانه‌هایی در مترو پایتخت» اشاره کرد و گفت «محل نشستن و ایستادن مسافران در قطارها، پله برقی‌ها، مقابل باجه‌های فروش بلیت و دستگاه‌های خودپرداز درایستگاه‌های خطوط مترو علامت گذاری» شده است تا فاصلۀ اجتماعی رعایت شود.
محمود ترفع مدیرعامل شرکت واحد اتویوسرانی شهر تهران نیز اعلام کرد که از این پس «مسافران با علامت هایی بر روی صندلی‌های اتوبوس مواجه می‌شوند» که یادآوری می‌کنند «بر روی صندلی‌های دوتایی، تنها یک نفر می‌تواند بنشیند و صندلی خالی نیز با علامت مشخص می‌شود. همچنین در کف اتوبوس ها علامتی نصب خواهد شد که مردم را به رعایت فاصله گذاری اجتماعی دعوت می‌کند.» وی با این حال هشدار داد که «ما قوه قهریه نداریم و تنها می‌توانیم با اتکا به تعهد مردم، این طرح را اجرایی کنیم».
علیرضا قنادان مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران نیز با اشاره به «نصب طلق‌هایی برای ایجاد فاصله میان رانندگان و مسافران» گفت «برای اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی تنها دو مسافر می‌توانند در صندلی‌های عقب سوار شوند».
حمیدرضا جمشیدی، دبیر ستاد ملی مدیریت و مقابله با کرونا، تاکید کرد که «اگر طرح فاصله گذاری هوشمند مشکل ایجاد کند ناچاریم از اجرای آن عقب نشینی کنیم». وی گفت: برای بررسی نتیجه عملکرد طرح‌های خود نیازمند فاصله زمانی ۱۰ تا ۱۵ روز هستیم تا اثر طرح را ببینیم.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید