به گزارش همشهری آنلاین، اقدامات پیشگیرانه ساده، مانند شستن مکرر دست‌ها و سایر کارهای می‌توانند انتقال بیماری را کاهش دهند. با این حال، درک روش های انتقال بیماری مسری اهمیت زیادی دارند، زیرا در نحوه پیشگیری کمک زیادی به شما می‌کند. در این مقاله از «همشهری آنلاین» در مورد روش های انتقال بیماری‌های مسری صحبت می‌کنیم.
بیماری مسری بیماری ناشی از عوامل عفونی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها است که می‌تواند مستقیم یا غیرمستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل شود. انتقال مستقیم از طریق تماس فیزیکی نزدیک، مانند لمس، بوسیدن یا سرفه رخ می‌دهد، در حالی که انتقال غیرمستقیم از طریق اشیاء، سطوح، آب، هوا، یا ناقلین آلوده مانند پشه صورت می‌گیرد.
بیماری‌های مسری اغلب در شرایط شلوغ یا غیربهداشتی با سرعت بیشتری گسترش می‌یابند. بیماری‌های غیر مسری با بیماری‌های واگیردار این است که آنها از فردی به فرد دیگری منتقل نمی‌شوند. بیماری‌های مسری می‌توانند از نظر شدت و عفونی بودن متفاوت باشند. تفاوت با تشخیص زودهنگام و اقدامات پیشگیرانه مناسب برای کنترل شیوع و محافظت از سلامت عمومی ضروری است.
بیشتر بخوانید: ۵ تفاوت مهم ویروس‌ها و باکتری‌ها که خیلی‌ها نمی‌دانند
قبل از بررسی روش های انتقال بیماری مسری، بهتر است در مورد رایج ترین بیماری‌های عفونی قابل انتقال صحبت کنیم. این بیماری‌های عبارتند از:
بیشتر بخوانید: علائم ابتلا به ویروس جدید گوارشی | این دارو را نخورید
بیماری های واگیردار به روش های مختلف منتقل می‌شوند. در ادامه به روش های انتقال بیماری مسری مختلف اشاره می‌کنیم:
بیماری‌های مسری زمانی گسترش می‌یابند که فرد آلوده بازدم، سرفه یا عطسه می‌کند و قطرات تنفسی حاوی عوامل بیماری زا را آزاد می‌کند. این قطرات می‌توانند توسط افرادی که در نزدیکی هستند استنشاق شوند و بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، سل یا کووید-۱۹ را منتقل کنند. برخی از عوامل بیماری زا برای مدت طولانی در هوا معلق می‌مانند و خطر انتقال در فضاهای بسته را افزایش می‌دهند. اقدامات پیشگیرانه شامل پوشیدن ماسک، حفظ تهویه مناسب و رعایت فاصله اجتماعی است. بهداشت دست‌ها نیز مهم است، زیرا قطرات تنفسی می‌توانند سطوح و دست‌ها را آلوده کنند و هنگامی که افراد صورت خود را لمس می‌کنند، بیماری را گسترش دهند.
تماس فیزیکی مستقیم با یک فرد آلوده، مانند لمس کردن، در آغوش گرفتن یا تکان دادن دست، می‌تواند باعث گسترش بیماری‌هایی مانند عفونت‌های پوستی، گال یا عفونت‌های مقاربتی (STIs) شود. پاتوژن‌های خاصی از جمله باکتری‌ها و ویروس‌ها از طریق تماس پوست به پوست یا از طریق بریدگی‌ها و ساییدگی‌های جزئی منتقل می‌شوند. تماس غیرمستقیم، مانند دست زدن به اشیاء آلوده پس از یک فرد آلوده نیز نقش دارد. اقدامات بهداشتی مانند شستن مکرر دست‌ها و اجتناب از تماس با زخم‌های باز می‌تواند به طور قابل توجهی خطرات انتقال را کاهش دهد. آگاهی از فضای شخصی در محیط‌های پرخطر نیز برای محدود کردن عفونت‌های مبتنی بر تماس بسیار مهم است.
سطوح و اشیاء آلوده از روش های انتقال بیماری مسری هستند. پاتوژن‌هایی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌توانند ساعت‌ها یا حتی روزها روی سطوح زنده بمانند و اشیاء آلوده را به منابع بالقوه عفونت تبدیل کنند. اقلام با لمس بالا، مانند دستگیره درب، صفحه گوشی همراه، می‌توانند عوامل بیماری‌زا را در صورت لمس چندین نفر منتقل کنند. بیماری‌هایی مانند نوروویروس و سرماخوردگی اغلب از این طریق گسترش می‌یابند. ضد عفونی کردن مرتب سطوح، اجتناب از لمس صورت و بهداشت مناسب دست برای جلوگیری از عفونت اشیاء آلوده ضروری است. فضاهای عمومی، مانند بیمارستان‌ها و مدارس، اغلب بر پروتکل‌های پاکیزگی برای کاهش این شیوه انتقال تاکید دارند.
بیماری‌هایی مانند HIV، هپاتیت B و C و ابولا از طریق قرار گرفتن در معرض خون، مایع منی یا سایر مایعات بدن آلوده منتقل می‌شوند. این انتقال طی فعالیت‌هایی مانند استفاده از سوزن‌های مشترک، انتقال خون با خون آلوده یا از طریق زخم‌های باز اتفاق می‌افتد. کارکنان مراقبت‌های بهداشتی مانند پرستارها به ویژه به دلیل قرار گرفتن در معرض شغلی در معرض خطر هستند. استفاده از تجهیزات استریل شده، انجام رابطه جنسی ایمن و پوشیدن دستکش‌های محافظ می‌تواند از انتقال جلوگیری کند. کمپین‌های آگاهی اغلب بر اهمیت غربالگری اهدای خون و اجتناب از اقدامات پرخطر برای کاهش انتشار پاتوژن‌های منتقله از خون تاکید می‌کنند.
مواد غذایی و آب آلوده از روش های انتقال بیماری مسری هستند. بیماری‌های منتقله از غذا و آب، مانند عفونت‌های وبا، سالمونلا و E. coli زمانی رخ می‌دهند که افراد غذا یا آب آلوده مصرف می‌کنند. پاتوژن‌ها در شرایط غیربهداشتی رشد می‌کنند و از طریق جابجایی نادرست غذا، منابع آب ناپاک یا عدم رعایت بهداشت در هنگام تهیه غذا پخش می‌شوند. علائم اغلب شامل ناراحتی‌های گوارشی، مانند اسهال و استفراغ است. اقدامات پیشگیرانه شامل مصرف غذاهای درست پخته شده، اجتناب از محصولات خام یا ناپاک و استفاده از منابع آب سالم است. شستن مرتب دست‌ها، به ویژه قبل از غذا در کاهش خطر ابتلا به این عفونت‌ها حیاتی است.
بیماری‌های منتقله از طریق ناقل مانند مالاریا، تب دنگی و ویروس زیکا توسط حشرات و در درجه اول پشه‌ها منتقل می‌شوند. این حشرات به عنوان ناقل عمل می‌کنند و عوامل بیماری زا را از طریق گزش از میزبانی به میزبان دیگر منتقل می‌کنند. آب و هوای گرم و مرطوب به دلیل شرایط مساعد برای پرورش پشه، به ویژه در معرض شیوع این بیماری است. اقدامات پیشگیرانه شامل استفاده از مواد دافع حشرات، خوابیدن زیر پشه بند، از بین بردن آب ایستاده و پوشیدن لباس‌های محافظ است. تلاش‌های بهداشت عمومی اغلب بر کنترل جمعیت حشرات از طریق حشره کش‌ها و آموزش جامعه برای مهار گسترش این بیماری‌ها متمرکز است.
بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان از روش های انتقال بیماری مسری هستند. بیماری‌های زئونوز مانند هاری، آنفولانزای مرغی و بروسلوز می‌توانند بین حیوانات و انسان منتقل باشند. انتقال از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده، مصرف محصولات حیوانی آلوده یا گاز گرفتن و خراش صورت می‌گیرد. صاحبان حیوانات خانگی، کشاورزان و دامپزشکان به ویژه در معرض خطر هستند. اقدامات پیشگیرانه شامل واکسیناسیون حیوانات، اجتناب از حیوانات وحشی یا ولگرد و رعایت اقدامات بهداشتی پس از دست زدن به حیوانات یا محصولات حیوانی است. نظارت بر سلامت حیوانات و حصول اطمینان از فرآوری مناسب گوشت، گام‌های حیاتی در جلوگیری از گسترش عفونت‌های مشترک بین انسان و دام است.
وسایل شخصی مانند حوله، تیغ و مسواک می‌توانند حاوی عوامل بیماری زا باشند که منجر به بیماری‌هایی مانند عفونت‌های قارچی، هپاتیت B یا آلودگی به شپش سر می‌شود. اشتراک گذاری این موارد خطر انتقال باکتری، ویروس یا انگل را افزایش می‌دهد. محصولات بهداشت شخصی در صورت استفاده توسط افراد متعدد، به ویژه در محیط‌های عمومی مانند سالن‌های ورزشی یا خوابگاه‌ها، می‌توانند به عنوان ناقل عفونت عمل کنند. تشویق به استفاده فردی از وسایل شخصی، شستشوی مکرر و تعویض منظم این محصولات به کاهش خطر انتقال کمک می‌کند. آموزش جوامع در مورد عادات بهداشتی بسیار مهم است.
انتقال از طریق رابطه جنسی از روش های انتقال بیماری مسری هستند. عفونت‌های مقاربتی (STIs)، از جمله HIV، سیفلیس، سوزاک و کلامیدیا، از طریق فعالیت جنسی محافظت نشده که شامل یک فرد آلوده می‌شود، منتقل می‌شود. عوامل بیماری زا از طریق مایعات بدن مانند مایع منی، ترشحات واژن و خون منتقل می‌شوند. اقدامات پیشگیرانه شامل استفاده از کاندوم، تمرین تک همسری و غربالگری‌های منظم STI است. ارتباطات باز بین شرکا و کمپین‌های آگاهی رسانی به کاهش انگ کمک می‌کند و اقدامات ایمن را تشویق می‌کند. واکسن‌هایی مانند واکسن‌های HPV و هپاتیت B نیز نقش حیاتی در پیشگیری از عفونت‌های مقاربتی دارند.
بعد از بررسی روش های انتقال بیماری مسری، حالا نوبت انجام راهکارهای پیشگیرانه به شرح زیر است:
کلام آخر
شناخت روش های انتقال بیماری‌های عفونی برای جلوگیری از گسترش آنها و حفظ سلامت عمومی بسیار مهم است. خواه از طریق تماس مستقیم، ذرات معلق در هوا، آب یا غذای آلوده یا ناقلانی مانند حشرات منتقل شود، هر روش انتقال ارتباط متقابل سلامت انسان، حیوان و محیط را برجسته می‌کند. جوامع بشری می‌توانند با اتخاذ اقدامات پیشگیرانه مانند واکسیناسیون، شیوه‌های بهداشتی مناسب، حمل و نقل ایمن مواد غذایی و کنترل موثر ناقلین می‌توان خطرات مرتبط با بیماری‌های عفونی را کاهش داد. همچنین افزایش آگاهی عمومی و همکاری جهانی برای رسیدگی به این چالش‌ها ضروری است.