به گزارش همشهری آنلاین، برای تماشای برنامه میتوانید با مراجعه به سایت این تلویزیون به نشانی Hamshahritv.com در بخش مجلات، برنامه دانستنیها را مشاهده فرمایید.
در اینجا چکیدهای از گفتوگوی مفصل با این ستارهشناس را ملاحظه میفرمایید.
میتوانیم به این پرسش اینگونه پاسخ بدیم و بگوییم ما در تهران ساکن هستیم. تهران یکی از شهرهای بزرگ و پایتخت ایران است. ایران در غرب قاره آسیا واقع و نهایتا کرهزمین ما از چند تا قاره تشکیل شده که یکی از آنها هم قاره آسیاست. از اینجا به بعد ذرهای کار سخت میشود. کرهزمین یکی از ۸ سیارهای است که به دور خورشید میچرخند. قطر سیاره ما تقریبا ۱۲۷۵۰ کیلومتر است. نزدیکترین سیاره به زمین، زهره محسوب میشود که دومین سیاره از نظر فاصله نسبت به خورشید است. دورتر از زمین نسبت به خورشید، همسایه دیگر ما مریخ قرار گرفته است. بعد از آن، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون سیارات دیگر منظومه شمسی هستند که البته فواصلشان تا خورشید متفاوت است. فاصله زمین تا خورشید چیزی حدود ۱۵۰میلیون کیلومتر است. درحالی که ما این عددها را خیلی راحت به زبان میآوریم، اما واقعا میدانیم این مسافت بسیار بسیار زیاد است.
ما فعلا در منظومه شمسی هستیم در کنار ستاره خودمان یعنی خورشید. ستاره بعدی نسبت به خورشید که ستاره پروکسیما قنطورس است، بهعنوان نزدیکترین ستاره نسبت به ما شناخته میشود. اگر با سرعت نور در راه باشیم، ۴سال و ۳ماه طول میکشد تا به ستاره پروکسیما قنطورس. یعنی اگر با فضاپیماهای امروزی بخواهیم این مسیر را طی کنیم، قریب به ۵۰هزار سال باید در راه باشیم. حالا اگر ما از منظومه شمسی بخواهیم خارج شویم، باید حدود یک سال نوری در مسیر باشیم تا به کمربند کویپر و ابر اورت بهعنوان اجرامی که عمدتا مولد دنبالهدارها هستند، برسیم. یعنی یک سال نوری از خورشید فاصله بگیریم تا وارد فضای میانستارهای شویم. و به همین ترتیب اگر تا فاصله ۷ سال نوری پیش برویم به ستاره بارنارد میرسیم و وقتی تا حدود ۹سال نوری مسیر را ادامه دهیم به ستاره شباهنگ میرسیم و همینطور فواصل بینستارهای را باید طی بکنیم تا حدود ۷۰، ۸۰ هزار سال نوری از خورشید فاصله بگیریم تا آن وقت یک جهان جزیرهای از ستارهها خود را به ما نشان میدهد؛ جهان جزیرهای که ما به آن کهکشان راه شیری میگوییم. در این جهان جزیرهای خورشید یک ستاره از ۲۰۰ میلیارد ستاره است.
برخوردارها در زمره رویدادهای رایج است. در طول ۱۳میلیارد و ۸۰۰میلیون سالی که از عمر عالم میگذرد، چنین اتفاقاتی بارها و بارها رخ داده است. شما فرض کنید همین کره ماه که الان بهعنوان تنها قمر طبیعی زمین درحال گردش به دور سیاره ماست، حاصل برخورد یک سیارک در ابعاد مریخ و حدود ۴.۵میلیارد سال پیش بوده است. سیاره ما یک گوی مذاب بود و فقط ۵۰میلیون سال از عمرش میگذشت. یک سیارک بزرگ در ابعاد مریخ به زمین برخورد کرده و خودش خرد میشود. در این برخورد، بخشهایی از زمین جدا میشوند. بخشهایی از آن قسمتهای خرد شده به زمین و آن جسمی که به زمین برخورد کرده بود، بازمیگردند. این دو آرامآرام، آنقدر دور یکدیگر میگردند تا هر دو گرد میشود. آن جسم باقیمانده هم تبدیل به ماه میشود.
خوبی آسمان شب این است که برای شروع شما به جز علاقهمندی و نهایتا یک نقشه و یک کتاب هیچ چیز خاصی نیاز ندارید. حتی روشهایی برای روشندلان عزیز هم وجود دارد تا به ستاره شناسی بپردازند. در عین حال، امروزه اپلیکیشنهای خیلی خوبی داریم ومیتوانیم بهوسیله آنها صورت فلکی را در آسمان شب پیدا کنیم. اما وقتی قدری در این دانش جلوتر بروید کمکم نیاز به تلسکوپ یا دستکم یک دوربین دوچشمی دارید.
بیشتر مشکلی که الان در زمینه پرداختن به نجوم داریم این است که آسمان تاریک در شهرهای بزرگ نداریم. یعنی شما از تهران و شهرهای بزرگ دیگر باید بیشتر از ۱۰۰کیلومتر فاصله بگیرید تا به یک جایی برسید که آسمان وضعیتی را داشته باشد که ۵۰سال پیش در تهران دیده میشد؛ یعنی آسمان تاریک. آسمانی که در آن نوار راه شیری را بتوانید تشخیص بدهید. مسئله آلودگی نوری برای ما الان یک مسئله بسیار حیاتی و بغرنج شده است.