سازمان هواپیمایی کشوری با صدور اطلاعیه‌ای نسبت به انتشار فایل صوتی محرمانه مکالمه خلبان پرواز هواپیمایی آسمان با برج مراقبت که همزمان با سانحه هواپیمای اوکراینی بود، واکنش نشان داد.
سقوط هواپيما
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری از صدور بیانیه این سازمان در خصوص فایل صوتی منتشر شده پیرامون سانحه پرواز ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراینی در رسانه‌ها خبر داد.
رضا جعفرزاده اظهار داشت: در پی انتشار یک فایل صوتی در خصوص سانحه پرواز شماره ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال در رسانه‌ها، سازمان هواپیمایی کشوری نکاتی را به منظور تنویر افکار عمومی به استحضار ملت شریف ایران می‌رساند، که مشروح این بیانیه در پی می‌آید:
سازمان هواپیمایی کشوری به موجب قانون مسئولیت اعمال حاکمیت در صنعت حمل و نقل هوایی کشور را بر عهده داشته و مرجع تنظیم، تدوین مقررات و دستورالعمل‌های مربوط به کنترل فضای کشور، صدور اجازه پرواز و بررسی سوانح و حوادث هواپیمایی و اعمال مجازات‌های لازمه طبق مقررات مربوط می‌باشد.
متن مکالمه خلبان هواپیمای آسمان با برج مراقبت درباره سقوط هواپیمای اوکراینی
ازمان از همان ابتدای وقوع سانحه، بر اساس رویه‌های حرفه‌ای، قوانین بین‌المللی و دستورالعمل‌های ایکائو، به صورت کاملاً شفاف فرایند بررسی ابعاد حادثه را با همکاری مراجع داخلی و بین‌المللی ذی‌ربط دنبال کرده‌است.
جمع آوری و پیاده سازی تمام مکالمات میان هواپیماها و برج مراقبت، از همان روز سانحه آغاز شد؛ مکالمات متعددی در برج مراقبت ثبت و ضبط شده که حاوی اشاره یکی از خلبانان پرواز ورودی به تهران مبنی بر رؤیت نورهایی شبیه موشک یا یک گوی گداخته است که در آسمان حرکت می‌کرده و سپس منفجر شده است.
خدمه پروازی شرکت هواپیمایی آسمان، به دلیل اشاره به کلمه موشک، جهت تشریح دقیق مشاهدات خود مورد مصاحبه قرار گرفته و اظهار داشتند نوری را در آسمان مشاهده نموده که حدود یک دقیقه و نیم در حال حرکت و گسترش بوده و سپس منفجر شد. خدمه پروازی بیان داشت که مدت زمان حرکت نور در آسمان به اندازه‌ای طولانی بوده که یکی دیگر از عوامل پروازی را به درون کابین دعوت و با او نیز مشورت کرده‌اند. اعضای گروه بعد از مشاهده فیلمِ آتش گرفتن هواپیما، نتیجه گرفتند که شیء رؤیت شده، همان هواپیمای آتش گرفته بوده که بعداً به زمین اصابت کرد و منفجر شد.
با تحلیل شواهد موجود و اظهارات خدمه پروازی فوق الذکر، نتیجه گیری کارشناسان سازمان احتمال آتش سوزی موتور یا انفجار در درون هواپیما به عنوان منشأ آتش سوزی بوده و به همین دلیل تا قبل از اعلام اطلاعات رسمی از مراجع نظامی، احتمال آتش سوزی در هواپیما تشخیص داده شد.
مراجع ذی‌ربط در حوزه پدافند هوایی در ساعات پیش از حادثه اطلاع یا اخطاری را در مورد اقدامات موشکی در فضای کنترل ترافیک تهران را به سازمان هواپیمایی کشوری اعلام نکرده بودند. پس از اطلاع از وقوع سانحه، به سرعت از مراجع رسمی مربوطه در خصوص هر نوع فعالیت موشکی استعلام گردید و با عنایت به عدم دریافت پاسخ جدید، این سازمان نیز تا زمان تکمیل بررسی‌های کارشناسی اولیه، فرضیه اصابت موشک را منتفی دانسته‌است.
در زمان وقوع سوانح هوایی، معمولاً گمانه‌ها و فرضیه‌های متعددی مطرح می‌شود و مرجع فنی از نظر حرفه‌ای مجاز نیست تا زمان تکمیل بررسی‌های کارشناسی، اصالت هیچ یک از این گمانه‌زنی‌ها را بپذیرد. چنانکه فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در مصاحبه تلویزیونی تصریح کردند، سازمان هواپیمایی کشوری بر اساس اظهارنظر صریح مراجع نظامی، فرضیه اصابت موشک را منتفی دانسته و در این باره اطلاع‌رسانی کرده است.
محتوی فایل صوتی مکالمات پرواز اوکراینی طبق روال کاری مرسوم هیأت‌های کارشناسی چندملیتی، در کنار برخی اسناد و مدارک دیگر، از سوی کمیسیون بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار نماینده قانونی کشور اوکراین در رسیدگی به سانحه قرار گرفته است. این فایل انحصاری نبوده و همزمان با این مکالمه، سایر پروازهای تحت کنترل برج مراقبت پرواز نیز آن را شنیده‌اند. انتشار و تحلیل داده‌های تحت بررسی، از جمله این فایل صوتی مغایر با مقررات بررسی سوانح هوایی می‌باشد.
مطابق روال معمول تمام فرایندهای بررسی سوانح در دنیا، در حال حاضر نیز بسیاری نکات و شواهد جمع شده که باید تجمیع و تحلیل شوند. فرایند بررسی سانحه مطابق استاندارد ضمیمه ۱۳ پیمان شیکاگو، جلب توجه عمومی از طریق انتشار یافته‌ها و شواهد تحلیل نشده نیست، بلکه یافتن دلایل و رفع آنها برای پرهیز از رخداد مجدد می‌باشد. به همین دلیل نیز اسناد بررسی سانحه طبقه بندی شده‌اند و انتشار آنها تنها توسط مسئول بررسی سانحه مجاز است.
سازمان هواپیمایی کشوری، روند بررسی ابعاد مختلف سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی را در چارچوب قوانین ملی و مقررات بین‌المللی ادامه خواهد داد و همکاری با کشورهای دخیل در این سانحه نیز کمافی‌السابق ادامه خواهد یافت. البته انتظار از همه طرف‌ها این است که از سیاسی کردن سانحه و انحراف روند بررسی فنی و کارشناسی پرهیز کنند.
ظریف از علت سقوط هواپیمای اوکراینی در همان ساعات اول باخبر بود؟
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با رد برخی ادعاها مبنی بر اطلاع وزیر امور خارجه از علت اصلی سقوط هواپیمای اوکراینی از ساعات اول این حادثه اعلام کرد: محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در بعدازظهر روز جمعه از علت اصلی سقوط هواپیمای اوکراینی اطلاع یافت.
موسوی سخنگوی وزارتخارجه
به دنبال انتشار برخی ادعاها و در مواردی به نقل از مقامات آگاه یا منابع مطلع در وزارت امور خارجه، مبنی بر اطلاع وزیر امور خارجه از علت اصلی سقوط هواپیمای اوکراینی از ساعات اولیه این حادثه، سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن تکذیب این ادعا و پوچ و هدفدار خواندن آن، تصریح کرد: تا ساعت ۱۲:۳۰ روز جمعه ۱۸ دی ماه، به آقای ظریف علت سقوط را نقص فنی یا دلایل مشابه بیان می‌کردند و ایشان هم حدود ساعت ۱۴ همین روز از علت اصلی سقوط، یعنی اصابت موشک پدافندی به هواپیمای مذکور مطلع شد.
وی بار دیگر هرگونه نقل قول از منابع آگاه یا مقام مطلع در وزارت امور خارجه را فاقد اعتبار اعلام کرد و افزود: اخبار و مواضع وزارت امور خارجه تنها از طریق مجاری رسمی و بصورت کاملا شفاف به اطلاع افکار عمومی داخلی و خارجی خواهد رسید.