دفترچه راهنمای آمریکا برای جلوگیری از ذخیره نفت ایران
اول از همه باید بدانیم که وزارت امور خارجه آمریکا، دفتر کنترل دارایی‌ها وزارت خزانه‌داری و گارد ساحلی این کشور روز دفترچه راهنمایی را با هدف اجرای سخت‌گیرانه‌تر تحریم‌ها علیه چند کشور از جمله ایران منتشر کردند.
به گفته مقام‌های آمریکایی هدف از صدور این دستورالعمل، کمک به صنعت دریانوردی و فعالان بخش انرژی و فلزات برای مقابله با روش‌های کشورهایی مانند ایران، کره شمالی و سوریه برای دور زدن تحریم‌ها با استفاده از ظرفیت‌های صنعت کشتی‌رانی است.
در دفترچه راهنمایی آمریکا به این روش‌ها اشاره شده است. دیوید پیمن معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا گفته در این توصیه‌نامه به فعالان صنایع کشتی‌رانی هشدار داده از خاموش کردن ترانسپوندرها و ذخیره‌سازی نفت ایران اجتناب کنند.
این دفترچه راهنما در حالی منتشر شده است که منابع خبری می‌گویند دولت آمریکا فشارها بر شورای امنیت سازمان ملل متحد را برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران افزایش داده است.
حریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران مهرماه سال جاری پایان می‌یابد و آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای رأی‌گیری در شورای امنیت سازمان ملل متحد جهت تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران آماده کرده است.
خاموش کردن ترانسپوندر یعنی چه؟
آن طور که مشخص است هدف اصلی آمریکا از انتشار دفترچه راهنما اخیر افزایش فشار نفتی به ایران است اما هشدار آمریکا به کشتی ها درباره خاموش کردن ترانسپوندرها و ذخیره‌سازی نفت ایران دقیقا به چه معناست؟
ترانسپوندر در صنعت دریانوردی دستگاهی است که در پاسخ به سیگنالهای تشخیص هویت دریافت شده، سیگنالهای مشخص کننده هویت را منتشر می‌کنند.
طبق مقررات سازمان دريانوردی بين‌المللی شناورهايی که وزن خالص آنها بالاتر از ۳۰۰ تن است، در آب‌های بين‌المللی بايد تمام مدت دستگاه ترانسپوندر خود را روشن نگاه دارند تا موقعيت، کد شناسه، سرعت، مسير و ساير مشخصات آنها را مخابره کند.
حالا اگر دو کشتی بخواهند بدون مشخص موقعیت خودشان روی دریا جابجایی بار داشته باشند یا یک کشتی قصد داشته باشد که مقصد خود را از دید دیگران پنهان کند با خاموش ترانسپوندر به هدف خودش برسد و البته می‌تواند مدعی شود که این را به خاطر نقص فنی آنتن یا شرایط بد آب و هوایی انجام داده و از این جهت خودش را از خطر مجازات در امان نگه دارد.
شواهد به نفع آمریکا از سانچی تا آدریان یک
آمریکا ایران و کشورهایی مانند سوریه و کره شمالی را متهم می‌کند که با خاموش کردن ترانسپوندر خودشان تحریم‌ها را دور می‌زنند و به طور مشخص ایران و کشوری مانند چین را متهم کرده که از این طریق تحریم های نفتی آمریکا را دور زده است.
البته شواهد و قرائن هم از این ادعای آمریکا حمایت می‌کند. در ژانویه سال ۲۰۱۸ میلادی بود که یک نفتکش ایرانی به نام سانچی با یک کشتی فله‌بر چینی در آب‌های شرق چین برخورد کرد و نفتکش ایرانی به طور کامل غرق شد و تمام کارکنان آن کشته شدند.
برخی از رسانه‌های ایرانی همان زمان خبر دارند که مقصد سانچی کره شمالی بوده است و رویترز نیر نوشت که ترانسپوندرهای سانچی و کشتی چینی۴۸ ساعت قبل از تصادف، سیگنالی نفرستاده بودند و به همین دلیل، مسیر دقیق این کشتی‌ها مشخص نبوده است. البته مسئولان ایرانی خاموش کردن عمدی ترانسپوندر سانچی را تکذیب کردند و آن را به اختلال و شلوغی منطقه و... ربط دارند.
ماجرای کشتی آدریان یک هم تا حدی ادعای آمریکا را درباره دور زدن تحریم‌ها توسط ایران با خاموش کردن ترانسپوندر کشتی تایید می کند.
کشتی آدریان یک در اواسط تابستان گذشته با ۲.۱ میلیون بشکه نفت به ارزش حدود ۱۴۰ میلیون دلار توسط بریتانیا و پلیس جبل الطارق توقیف شد. جبل‌الطارق اعلام کرد هنگام توقیف آدریان که البته آن زمان با نام گریس ١ شناخته می‌شد احتمالا حامل محموله‌ای برای پالایشگاهی در سوریه بوده که تحت تحریم‌های اتحادیه اروپاست. در نهایت پس از چند هفته کش و قوس ۲۴ مرداد دادگاهی در جبل الطارق دستور آزادی این نفتکش را صادر کرد.
دولت ایران پس از توقیف اعلام کرد که نفت این کشتی را به فردی فروخته است و علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران گفت این فرد تصمیم می‌گیرد کشتی کجا پهلو بگیرد. همان زمان رویترز خبر داد بر اساس داده‌های ردیابی کشتی‌ها به نظر می‌آید که نفتکش گریس ۱ در غرب سوریه حین حرکت در دریای مدیترانه گیرنده ترانسپوندر خود را خاموش کرده است.
به احتمال زیاد همین موارد و موارد دیگر آمریکا را به تکافو انداخته که دفترچه راهنمایی اخیر را منتشر کند و به نفتکش‌ها درباره خاموش کردن ترانسپوندر و انتقال نفت ایران هشدار دهد.
البته انتشار این دفترچه راهنما از طرف دیگر هم نشان می دهد در پیشبرد برنامه خودش برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران همچنان جدی است.