همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: این کشف حیرتانگیز که در منطقه "پیلبارا" واقع در غرب استرالیا انجام شده، نهتنها پنجرهای به گذشتههای دور زمین گشوده، بلکه شاید بخشی از رازهای چگونگی پیدایش حیات را نیز برملا کند.
کریس کرکلند، استاد دانشگاه کرتین و نویسنده اصلی این مطالعه در بیانیهای اعلام کرد که محققان "شواهد بیچونوچرا" از برخورد یک شهابسنگ با زمین را یافتهاند. این شواهد شامل قطعاتی مخروطی شکل از سنگ هستند که به مخروطهای شکست؛ Shatter Cones معروفاند. این ساختارهای شاخص تنها تحتفشار فوقالعاده شدید برخورد شهابسنگ ایجاد میشوند و نوکتیز آنها به سمت مرکز برخورد نشانه میرود.
این مخروطهای شکست در ساختاری موسوم به "تران شرقی پیلبارا" (East Pilbara Terrane) یافت شدهاند؛ جایی که زمینشناسان پیشتر سن آن را بیش از سه میلیارد سال تخمین زده بودند. به گفته محققان، این مخروطها به شکل فوقالعادهای حفظ شدهاند و گواهی قاطع بر وقوع یک برخورد عظیم در نخستین روزهای حیات زمین به شمار میروند. بیشتر بخوانید:
مطالعه جدید نشان میدهد این برخورد سهمگین ممکن است به ایجاد شرایط فیزیکی و شیمیایی مناسب برای پیدایش حیات کمک کرده باشد. کرکلند دراینخصوص میگوید: کشف این برخورد و یافتن نمونههای مشابه از همان دوره زمانی میتواند بسیاری از پرسشها درباره چگونگی آغاز حیات را پاسخ دهد، چرا که دهانههای برخوردی محیطهایی مناسب برای حیات میکروبی مانند استخرهای آب گرم ایجاد میکردند.
بر اساس یافتههای جدید، شهابسنگ در لحظه برخورد با زمین، سرعتی معادل ۳۶ هزار کیلومتر بر ساعت داشته است. محققان بر این باورند که دهانه ایجاد شده ممکن است تا ۱۰۰ کیلومتر قطر داشته باشد، هرچند برای تعیین دقیق ابعاد آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.
یافتن شواهدی از برخوردهای شهابسنگی در نخستین میلیارد سال از تاریخ زمین بسیار دشوار است. علت این امر، فعالیتهای زمینشناختی مانند بازیافت پوسته زمین درون گوشته و همچنین فرسایش و هوازدگی سطحی است که بسیاری از نشانههای اولیه را پاک کردهاند. بااینحال، وجود میلیونها دهانه برخوردی روی ماه نشان میدهد زمین نیز در نخستین سالهای عمر خود، با بمباران سنگین کیهانی مواجه بوده است.
این کشف نشان میدهد هنوز بقایای ارزشمندی از گذشتههای دور زمین وجود دارد که میتواند دیدگاه زمینشناسان را درباره چگونگی شکلگیری پوسته زمین دگرگون کند. به گفته کرکلند؛ میزان عظیم انرژی آزادشده در این برخورد ممکن است نقشی در شکلدهی پوسته زمین اولیه ایفا کرده باشد.
هرچند کشف این دهانه بهتنهایی تصویری کامل از نخستین میلیارد سال زمین ارائه نمیکند، اما پژوهشگران امیدوارند کشفهای مشابه بیشتری در آینده انجام شود. این اکتشافات میتوانند زوایای ناشناختهای از تاریخ کهن سیارهمان را آشکار سازند و به فهم بهتر ریشههای حیات کمک کنند.
کشف کهنترین دهانه برخورد شهابسنگی روی زمین، نهتنها دریچهای تازه به گذشتههای دور گشوده، بلکه امید تازهای برای فهم بهتر فرآیندهای اولیه شکلگیری حیات به همراه آورده است. این یافته نشان میدهد زمین با همه تحولات و دگرگونیهای بیپایانش، همچنان رازهای عمیق و حیرتانگیزی در دل خود پنهان کرده است؛ رازهایی که هر کشف جدید، ما را یک گام به شناخت منشأ زندگی و تاریخ پرفرازونشیب سیارهمان نزدیکتر میکند.