«سلامت بشنويد» يكي از سرفصل‌هاي روز جهاني كم‌شنوايي امسال است. بي‌شك حفظ سلامت شنوايي بدون توجه به عوامل آسيب‌رسان به سلامت و بهداشت شنوايي و پيشگيري از آنها از دوران كودكي تا بزرگسالي و درمان زودهنگام، اختلالات شنوايي ممكن نيست.
كم‌شنوايي يا ناشي از عوامل مادرزادي (كه يا ارثي است يا غير ارثي) يا از عوامل اكتسابي است.
عوامل مادرزادي ارثي شامل بيماري‌ها يا سندرم‌هايي است كه از طريق وراثت منتقل مي‌شوند و عوامل مادرزادي غيرارثي شامل بيماري‌هايي است كه موجب نقص در دستگاه شنوايي و كاهش شنوايي مي‌شوند نظير سرخجه مادرزادي و سايتومگالوويروس (نوعي از ويروس تبخال است كه از طريق خون، بزاق و ادرار آلوده و تماس جنسي منتقل مي‌شود.) بيماري‌هاي اكتسابي پس از تولد، دستگاه شنوايي را درگير مي‌كنند؛ مانند عفونت‌هاي ويروسي و باكتريايي.
آلوده كننده‌هاي گوش
آلودگي‌هاي صوتي، شيميايي و همچنين تركيب هر دو مي‌تواند موجب بروز كاهش شنوايي شوند.
مسموميت‌هاي دارويي يا اثرات زيانبار بعضي از داروها، بخصوص آنتي‌بيوتيك‌ها را نبايد فراموش كرد.
جرم گوش اگر موجب انسداد مجراي گوش شود، سبب كاهش شنوايي مي‌شود، اما اگر جرم گوش بر اثر استفاده از گوش‌پاك‌كن به طرف پرده صماخ رانده شود و در نتيجه به اين پرده بچسبد يا با پاره كردن پرده صماخ وارد گوش مياني و ايجاد عفونت شود در اين حال ممكن است كاهش شنوايي غيرقابل برگشت را درپي داشته باشد.
ضربه‌اي كه شما را كر كرد!
ضربات شديد به سر كه موجب شكستگي جمجمه مي‌شود، ممكن است شكستگي عرضي يا شكستگي طولي در استخوان گيجگاهي ايجاد كند كه اين خود موجب آسيب به دستگاه شنوايي و ايجاد كاهش شنوايي مي‌شود. در پاره‌اي موارد نيز شدت ضربه زياد است، ولي موجب شكستگي نمي‌شود، اما ممكن است باعث دررفتگي زنجيره استخواني در گوش مياني شود و اين خود ايجاد كاهش شنوايي مي‌كند.
شيرجه به بهاي پارگي پرده گوش
خوب است بدانيد شيرجه زدن در آب در پاره‌اي از موارد موجب پارگي پرده گوش و در نتيجه كاهش شنوايي مي‌شود. همچنين شنا در آب سرد مي‌تواند موجب ايجاد استئوما (تومورهاي سينوس) در كانال گوش شود، ولي اين عارضه باعث ايجاد كاهش شنوايي نمي‌شود. البته عوامل متعددي موجب بروز پارگي در پرده گوش مي‌شوند. بر اين اساس، بردن اجسام نوك‌تيز براي پاك كردن گوش يا استفاده نادرست از گوش پاك كن، ضربه به گوش و شيرجه در آب مي‌تواند موجب پارگي پرده گوش شود. بعلاوه پرده گوش بر اثر عفونت‌هاي گوش مياني نيز مي‌تواند دچار پارگي شود.
راه و رسم پيشگيري از كم‌شنوايي
براي پيشگيري از كم‌شنوايي بايد عوامل متعددي را در نظر گرفت:
ـ بايد از گوش‌ها در مقابل آلاينده‌هاي صوتي و شيميايي محافظت كرد. آلاينده‌هاي صوتي به‌طور مستقيم روي دستگاه شنوايي تاثير مي‌گذارند. در حالي‌كه آلاينده‌هاي شيميايي از طريق استنشاق و ورود به ريه و تركيب با خون تاثير منفي روي دستگاه شنوايي مي‌گذارند.
كنترل رژيم غذايي كه مي‌تواند از بروز كاهش شنوايي بخصوص در افراد مسن جلوگيري كند.
مراجعه به پزشك متخصص گوش و حلق و بيني براي معاينات دوره‌اي دستگاه شنوايي و همچنين مراجعه براي انجام آزمون‌هاي شنوايي براي اطمينان از سلامت شنوايي و گوش از مراقبت‌هاي ضروري دستگاه شنوايي به شمار مي‌رود.
عفونت‌هاي قاتل گوش
دسته‌اي از بيماري‌ها هستند كه ابتلا به آنها در دوران كودكي با آسيب‌هاي شنوايي همراه است ازجمله بيماري‌هاي سرخك، سرخجه، اوريون و مننژيت.
در بزرگسالان نيز ابتلا به بيماري‌هايي چون سيفليس، عفونت گوش مياني و عفونت‌هاي گوش داخلي ممكن است با كاهش شنوايي همراه باشد.
صداي تلويزيون را بلند كنيد
اولين علائم كم‌شنوايي در بزرگسالان و كودكان متفاوت است. در بزرگسالان به‌عنوان مثال، صداي تلفن يا صداي زنگ در را نمي‌شنوند يا در مكالمات شركت فعال ندارند، زيرا صداي افراد را نمي‌شنوند و به اين علت از حضور در بحث‌هاي خانوادگي نيز پرهيز مي‌كنند.
در كودكان نيز بي‌توجهي به فراخواني آنها و بي‌توجهي به دستورات يا بلند كردن صداي تلويزيون براي ديدن برنامه‌ها از مواردي است كه مي‌تواند دلالت بر كاهش شنوايي داشته باشد و در اطفال با سن پايين‌تر نيز تاخير در رشد گفتار و زبان ازجمله اين عوامل است.
شما كم‌شنوا نمي‌مانيد
در حال حاضر روش‌هاي درمان ضايعات شنوايي عبارتند از روش دارو درماني، جراحي و درمان توانبخشي. استفاده از دارو درماني در درمان عفونت‌هاي باكتريايي يا ويروسي در گوش خارجي، گوش مياني و گوش داخلي و حتي عصب شنوايي موثر است، اما در موارد زيادي از عفونت‌ها، كاهش شنوايي جزو عوارض بيماري بوده و امكان درمان آن ميسر نيست و روش‌هاي جراحي نيز در درمانشان تاثيري ندارد. در چنين شرايطي، درمان توانبخشي راه چاره و علاج است كه در اين‌صورت استفاده از سمعك يا وسايل كمك شنوايي به اين افراد توصيه مي‌شود.
وقتي كم‌شنوايي درمان ندارد
در پاره‌اي از ضايعات شنوايي باوجود كاربرد دارو درماني، كاهش شنوايي پديدار شده و بهبود نمي‌يابد و براي غلبه بر اثرات نامطلوب كاهش شنوايي بايد از وسايل كمك‌شنوايي بهره گرفت.
در موارد زيادي از ضايعات گوش داخلي و عصب، امكان بهبود وجود نداشته و تنها راه، كاربرد وسايل كمك شنوايي است.