خرید پول های مجازی: سودمند یا زیانبار؟

روز هفدهم ژانویه ارزش بیت کوین مشهورترین پول مجازی از 19 هزار و 511، به 9 هزار و 186 دلار کاهش یافت. به عبارت دیگر قیمت آن به یک باره با کاهشی 50 درصدی روبرو شد، واز نزدیک بیست، به زیر ده هزار دلار رسید. این کاهش تنها یک ماه پس از آن رخ داد، که بهای آن در هیجدهم دسامبر گذشته به بالاترین میزان رسیده، و رکورد زده بود. کم شدن ارزش بیت کوین، عمدتا پیامد پیشگیری از داد و ستد آن از سوی مسئولان مربوطه در کشورهای آسیایی می باشد.

البته این نخستین باری نبود، که چنین کاهشی رخ می داد. کمااینکه در دسامبر گذشته بیت کوین 40 درصد ارزش خود را از دست داد. این میزان در سال 2014 سر به 49 درصد زده بود.

از دیگر سو چنین کاهشی نه تنها تهدیدی بزرگ برای بیت کوین، که در عین حال برای انواع پول های مجازی است.

موثرترین کشورها
آخرین آسیبی که به بیت کوین وارد شد، در پیوند با اقدام مسئولان مربوطه کره جنوبی بود. مسئولانی که هشدار دادند پس از محدود کردن داد و ستد آن، امکان دارد به کلی اینگونه معاملات را ممنوع نمایند.

چین نیز پس از منع داد و ستد آن در سال گذشته، اعلام کرد محدودیت ها همچنان ادامه خواهد داشت.

کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا از دست کم 15 صندوق سرمایه گذاری خواست، که در ماه جاری درخواست ها برای داد و ستد با بیت کوین را پس بگیرند.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه هم گفته، که بی تردید به زودی مقررات سختگیرانه تری در این مورد به اجرا درخواهند آمد.

این اقدامات کشورهای گوناگون سبب گردید، که سرمایه گذاران به ناچار از اینگونه معاملات خارج شوند. به ویژه اینکه دیده بان های جهانی مربوطه در پی افرادی هستند، که از این بازار بدون نظارت بیشترین پول ها را به جیب زده اند. کمااینکه مقامات وزارت اقتصاد و دارایی انگلستان به شدت در پی به روز کردن مقررات ضدپولشویی خود از جمله شامل بیت کوین و سایر پول های مجازی است.

واکنش مقامات جمهوری اسلامی
ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی ایران نیز روز نهم دی ماه/ سی ام دسامبر سال گذشته در گفت و گو با شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران خاطرنشان کرد، که بانک متبوعش ضمن دادن هشدارهای لازم به مردم در مورد داد و ستد بیت کوین، تلاش می کند در این حوزه امنیت نسبی به وجود بیاید.

ناصر حکیمی معاون فناوری های نوین این بانک هم ضمن هشدار مشابه اظهار داشت، ازآنجاکه هنوز درباره کلاهبرداری و یا کاهش بهای این ارز دیجیتالی قوانین و مقرراتی در نظر گرفته نشده است، اگر چنین مواردی رخ بدهند، هیچ نهادی مسئولیت آن را به عهده نمی ‌گیرد.

شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هم گفته بود، این سازمان در حال بررسی وضعیت بیت‌ کوین برای ورود به اقتصاد کشور بوده، اما هنوز به نتیجه نرسیده است. به همین سبب اقدام احتمالی کارگزاری‌ های داد و ستد بیت کوین و محصولات مربوطه را تخلف د‌انست.

استقبال فراوان مردم به ویژه افراد خواهان سریع پولدار شدن از بیت کوین

سه ماهی بود، که بازار بیت کوین هر روز داغ تر از روز پیش می شد. همچنین در خلال تنها یازده ماه یعنی از ژانویه تا دسامبر 2017 از حدود هزار، به 19 هزار و 511 دلار افزایش یافته بود. به همین سبب بسیاری از مردم به سودای پولدار شدن زود، تند، سریع، آن را می خریدند. بنابراین چنین کاهشی برای اینگونه افراد بسیار زیانبار بوده، و خواهد بود. کمااینکه در نتیجه کاهش مورد اشاره، سرمایه گذاران بزرگ و کوچک بیت کوین تنها در یک برهه تقریبا یک ماهه جمعا 140 میلیارد دلار زیان کردند.

بدیهی است که این پرسش به وجود بیاید، که چرا مردم با وجود آگاهی از چنین مخاطراتی باز هم دست به اینگونه خریدها/ سرمایه گذاری ها می زنند؟ اما کافی است توجه کنیم، که همه روزه/ هفته/ ماهه صدها میلیون تن در سراسر جهان از جمله کانادا با امید پولدار شدن زود، تند، سریع، میلیون ها دلار برای خرید بلیط های بخت آزمایی می دهند. به این امید که جایزه بزرگ آنها نصیب شان شود. حال آن که می دانند، مثلا در کانادا احتمال برنده شدن اینگونه بلیط ها از اصابت برق آسمانی به انسان کمتر است.

بزرگترین برندگان و همزمان بزرگترین بازندگان بیت کوین
بی تردید برادران دوقلوی وینکلووس از بزرگترین بازندگان این کاهش قیمت هستند. زیرا از آنجاکه از بزرگترین سرمایه گذاران بیت کوین به شمار می روند (120 هزار واحد آن را خریده اند)، تقریبا یک میلیارد (922 میلیون) دلار از چنین کاهشی زیان دیدند. اما در عین حال سرشناس ترین و اولین کسانی به شمار می روند، که از نخستین سرمایه گذاری 11 میلیون دلاری خود در بازار این پول مجازی، میلیاردر بیت کوینی شدند. چراکه برای هر واحد آن تنها 120، و به روایتی دیگر 10 دلار پرداختند. بنابراین حتی با توجه به کاهش بهای شدید اخیر که قیمت هر واحد را به 9 هزار و 186 دلار رساند، سودی که برده اند همچنان بسیار زیاد است. البته کامرون و تیلر وینکلووس طرح دیگری هم برای افزایش این سود داشتند، که با درخواست مورد اشاره از سوی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، نتوانستند آن را عملی کنند.

کارشناسان و اقتصاددانان چه می گویند؟
در مورد خرید بیت کوین و سایر پول های مجازی دیدگاه های ضد و نقیضی- حتی از سوی کارشناسان و سرشناسان دنیای اقتصاد- ارائه شده اند. کمااینکه برخی می گویند گرچه کاهش اخیر بهای آن برای بسیاری از آخرین دسته از خریداران زیان شدیدی به بار آورده، اما کسانی که سال ها پیش در این حوزه سرمایه گذاری کرده بودند (مانند براداران نامبرده) نه تنها متضرر نشده اند، بلکه سود بسیار چشمگیری برده اند. فراتر اینکه هیچ استبعادی ندارد که با تغییر برخی از شرایط، دوباره بهای آن افزایش فراوانی پیدا کند.

اما اکثریت آنها دیدگاهی دیگر دارند. مثلا استیون پلوز رئیس بانک مرکزی کانادا در ماه دسامبر گذشته خرید هر نوع پول مجازی را به قمار نزدیک تر از سرمایه گذاری دانست.

برخی از اقتصاددانان نیز پیش بینی می کنند که سرکوبی شدید داد و ستد اینگونه پول ها در سال جاری ادامه خواهد داشت، و سبب کاهش هرچه بیشتر ارزش آنها خواهد شد. بنابراین توصیه شان این می باشد که افرادی که در پی پولدار شدن زود، تند، سریع، هستند، به دنبال سرمایه گذاری در شرکت هایی بروند، که ارزش سهام شان در بازار چشمگیر بوده است. مثلا شرکت ساپتیفای کانادا در سال گذشته بازگشت سرمایه ای 121 درصدی داشت.

به گفته این اقتصاددانان البته هرگز نمی توان با ضرس قاطع پیش بینی کرد، خرید کدام سهام حتما سودمند یا زیانبار خواهد بود. اما سرمایه گذاری در شرکت های ریشه دار و با سابقه خوب، همواره از حاشیه ایمنی بسیار بهتری برخوردار است.

بااینهمه حتی در سی و یکم دسامبر سال گذشته نیز برخی از اقتصاددانان بر این باور بودند، که روند افزایش بهای بیت کوین دست کم تا آینده قابل مشاهده با همان شتاب ادامه خواهد یافت. بنابراین نمی توان مردم عادی را که به امید پولدار شدن زود، تند، سریع دست به خرید زده اند، ملامت کرد. اما می توان به ضرب المثل های رایج با دیده عمیق تری نگریست. مثل اینکه: تب تند زود عرق می کند!، یا اینکه بادآورده را باد می برد!

خرید پول های مجازی: سودمند یا زیانبار؟
چکیده اینکه پول های مجازی به درد سرمایه گذاری جدی و بلندمدت نمی خورند. بنابراین بهتر است همه و به ویژه اکثریت مردم که پول خود را به سختی در می آورند، از دود کردن آن در این راه خودداری نمایند. این امر به خصوص در مورد هموطنان ما که در داخل زندگی می کنند، مصداق دارد. چراکه حتی زمانی که بازار بیت کوین بسیار داغ و ارزشش بگونه ای مستمر رو به افزایش بود، این دست اندرکاران شرکت های هرمی بودند، که بیشتر سودهای حاصله را به جیب می زدند. اما زیان کنونی باید از محل درآمدهای به سختی به دست آمده مردم عادی پرداخت شود.