«افسردگی جمعی» دردِ این روزهای جامعه ایرانی است. افسردگی در ایران با نرخ ۱۲.۵ درصد سالانه، به صورت تصاعد هندسی در حال افزایش است! وضعیت معیشت، شیوع کرونا، رعایت فاصله اجتماعی که منجر به تنهایی شده است و بسیاری از این اتفاقات که زنجیروار در حال رخ دادن است، ما را درگیر افسردگی کرده. افسردگی طیفی وسیع دارد؛ از بسیار خفیف شروع می‌شود تا بسیار شدید.
همه ما به نوعی در مرحله‌ای از زندگیمان به این اختلال دچار می‌شویم. بعضی می‌توانیم با درمان افسردگی بیرون بیایم و بعضی دیگر آنقدر در آن می‌مانیم که کار بیخ پیدا می‌کند و به دارو و درمان می‌رسد.فقط در تهران نزدیک به ۳۴ درصد از مردم دچار افسردگی آشکار هستند. این عدد، فارغ از تمام کسانی‌ست که درباره مشکلات روحی و روانیشان صحبت نمی‌کنند چون آن‌را اَنگی محرز می‌دانند.
در مقابل اما آمار غیررسمی از درگیری ۵۰ درصد از مردم ایران با افسردگی خبر می‌دهند.
رییس انجمن علمی روانپزشکان ایران می‌گوید شیوع افسردگی در میان دانشجویان بیش از دیگر اقشار جامعه است. دانشجویان در مرحله‌ای از زندگیشان هستند که انتظار دارند وارد زندگی جدی شوند و آینده‌شان را بسازند. اما شرایط موجود، آنها را از ادامه بازمی‌دارد و آینده‌ای مبهم را برایشان رقم می‌زند. آنها در دوره‌ای از عمر خود هستند که بیشتر می‌فهمند، حساس‌ترند ولی امکان عمل از آنها گرفته می‌شود و به همین دلیل میزان افسردگی ممکن است در آنها بیشتر شود.
افسردگی نقطه‌ی مقابل «امید»
می گویند افسردگی نقطه‌ی مقابل «امید» است. وقتی درباره امید صحبت می‌کنیم درواقع درباره‌ی احتمال به وقوع پیوستن هدفی حرف می‌زنیم که برای وقوعش تلاش می‌کنیم. وقتی دیگر هدفی وجود نداشته باشد که بخواهی برایش تلاش کنی، امیدی هم باقی نمی‌ماند. پس انسان دچار اختلال شخصیت و اراده می‌شود و یک جوان که برای آینده اش برنامه‌های زیادی دارد، توانایی‌های خود را زیر سوال می‌برد و در نهایت افسردگی جایش را در افکار او باز می‌کند.اینجاست که بی‌انگیزگی در تمام رفتارها و سبک زندگی او ته نشین می‌شود.
اما بیایید کمی داده‌محورتر به ماجرا نگاه کنیم.
«سیمیاروم» مرکز مشاوره روانشناسی آنلاین برای ایرانیان خارج از کشور، برای آگاهی بخشی در زمینه افسردگی و شیوع آن در جامعه، به تازگی «تست افسردگی بک» را در شبکه‌های اجتماعی توییتر و اینستاگرام منتشر کرده که منجر به مشارکت بالای دنبال کنندگان این شبکه‌های اجتماعی شد. تنها در توییتر نزدیک به ۱۵ هزار نفر این تست را پاسخ دادند که آمار قابل اعتنایی در رابطه با افسردگی در جامعه می‌دهد.
تست افسردگی بک چیست؟
برای اندازه‌گیری شدت علایم افسردگیِ فرد، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که می‌تواند شامل مصاحبه بالینی با روانشناس و انجام تست‌های روان‌شناختی متعدد باشد. «پرسشنامه افسردگی بک» یکی از این ابزارهاست که به‌صورت گسترده توسط روانپزشکان، روانشناسان و حتی توسط افراد به صورت آنلاین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این تست، یک گزارش ۲۱ آیتمی برای نوجوانان و بزرگسالان است که توسط «آرون بک»، روان‌پزشک شهیر آمریکایی تدوین شده‌است. بک را به‌عنوان پدر «روانشناسیِ شناختی» می‌شناسند. گرچه از این پرسشنامه برای تشخیص ابتلای فرد به افسردگی استفاده نمی‌شود، اما می‌تواند به خود فرد کمک کند که متوجه شود آیا به روانشناس نیاز دارد یا نه.
این تست برای اولین بار در سال ۱۹۶۱ تدوین شد و از آن زمان به یکی از محبوب‌ترین پرسشنامه‌های افسردگی برای ارزیابی شدت افسردگی فرد بدل شد.
تفاوت تست بک با تست‌های دیگر در این است که تمام بخش‌های این تست از روی رفتارهای مراجعان واقعی طراحی شده است برای همین درصد خطا را پایین آورده و قابل اعتناترین تست افسردگی را در حال حاضر به‌وجود آورده است. این تست از زمان توسعه اولیه، چندین بار مورد بازنگری قرار گرفته است. در حال حاضر، از تست بک به‌عنوان ابزار «گزارش به خود» در داخل و خارج از یک محیط بالینی استفاده می‌شود. البته اینطور نیست که بگوییم این تست می‌تواند منشایی برای درمان باشد و فرد را نسبت به احوالاتِ روانی‌اش مطلع کند.
اما برگردیم به تستی که مرکز مشاوره روانشناسی سیمیاروم منتشر کرده است. نکته قابل توجه این تست، نتیجه‌ی غیرقابل پیش‌بینی‌ای‌ست که از جواب‌های پاسخ‌دهندگان به دست می آید. بیایید نگاهی به این آمار بیاندازیم؛
۶۷ درصد ایرانی‌های توییتر افسرده‌اند!
به طور کلی ۱۴۹۸۱ نفر این تست را پاسخ دادند که از این تعداد؛ ۳۸۰۳ نفر افسردگی و افسردگی شدید دارند.
۶۱۵۲ نفر نیز مبتلا به افسردگی خفیف هستند.
یعنی با یک حساب سرانگشتی، ۶۷ درصد از پاسخ دهندگان به درجه‌ای از افسردگی مبتلا هستند.
شیوع ۶۷ درصدی افسردگی در جامعه ایرانی!
غم، ناامیدی از آینده و احساس شکست
نقطه مشترک بسیاری از پاسخ‌دهندگان این بود که بیش از معمول غمگین هستند و احساس شکست و ناامیدی نسبت به آینده در افکارشان موج می‌زند.
بیش از ۷۵ درصد از پاسخ‌دهندگان احساس می‌کنند گاهی یا بیشتر اوقات غمگین هستند.
نزدیک به ۶۱ درصد تصور می‌کنند امیدی به آینده نیست و در واقع به آن بدبین هستند.
نزدیک به ۶۵ درصد تصور می‌کنند فردی شکست خورده هستند.
اما ببینیم این گستردگیِ افسردگی چقدر روی تمایل برای زندگی موثر است؛
از میان این ۱۵ هزار نفری که تست را جواب داده‌اند، تنها ۲۵ درصدشان از زندگی لذت می‌برند و باقیِ ۷۵ درصد، دیگر لذتی در زندگی نمی‌بینند!
این میزان از لذت‌بخش نبودنِ زندگی، روی تمایل انسان‌ها برای ادامه زندگی هم تاثیرگذار بوده است. بیش از ۴۱ درصد از افراد تمایل دارند زودتر از دنیا بروند که این «از دنیا رفتن» می‌تواند با خودکشی باشد.
افسردگی؛ قاتلِ انرژیِ زیستی
بالاتر گفتیم که وقتی افراد دچار ناامیدی می‌شوند، خودشان را زیر سوال می‌برند و به توانایی‌هایشان شک می‌کنند. در میان پاسخ‌دهندگان؛ نزدیک به ۵۷ درصد اعلام کردند که اعتماد به نفسشان را از دست داده‌اند. این حس فقط نسبت به خودِ فرد نیست. نزدیک به ۷۲ درصد افراد، علاقه‌شان به افراد و محیط اطراف را از دست داده‌اند. ۵۳ درصد هم گفته‌اند شب‌ها یا گاهی روزهایشان را با گریه سپری می‌کنند.
اما در میان این ۱۵ هزار نفر، بیش از ۸۰ درصد حس می‌کنند انرژیِ گذشته را ندارند و بعضی تصور می‌کنند اصلا انرژی برای انجام هیچ کاری را ندارند. بد نیست بدانید نزدیک به ۷۵ درصد تصور می‌کنند تمرکزشان برای روی کارها و افکارشان کم یا بسیار کم شده است. ۷۶ درصد هم بیش از گذشته کسل و خسته هستند.
آنچه مسلم است اینکه افسردگی بیش از آنچه که تصورش را می‌کردیم در جامعه‌ای ایرانی و احتمالا در سراسر دنیا در حال گسترش است. کرونای سلامت روان را می‌توان «افسردگی» نامید که البته با سرعت بیشتری نسبت به کرونای اصلی، در حال شیوع است.